Nabi Adam (alayhis salam) là con người đầu tiên, vị Nabi đầu tiên, và là người cha của toàn nhân loại. Tên của Người được nhắc đến 25 lần trong Kinh Quran. Câu chuyện về Người không chỉ là sự khởi đầu của lịch sử loài người mà còn là một kho tàng những bài học sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và Đấng Tạo Hóa.
Sự Hình Thành Con Người
Trước khi Adam (alayhis salam) được tạo ra, Allah (Subhanahu wa Ta'ala) đã thông báo cho các Thiên thần về kế hoạch của Ngài sẽ thiết lập trên Trái Đất một "Khalifah" – một người đại diện.
"Ngươi hãy nhớ lại (hỡi Muhammad) khi Thượng Đế của Ngươi thông báo với các Thiên Thần: “TA sẽ đặt (con người) làm đại diện của TA trên trái đất.” Các Thiên Thần nói: “Lẽ nào Ngài lại muốn tạo thêm một tên hủy diệt, gây đổ máu trên trái đất lần nữa trong khi bầy tôi vẫn luôn tụng niệm, tạ ơn và vinh danh Ngài?!” (Allah) phán: “Chắc chắn TA biết rõ những điều mà các ngươi không hề biết.”"
Các nhà Tafsir Kinh Quran giải thích rằng câu hỏi của các Thiên thần không phải là một sự tranh cãi hay nghi ngờ, mà là sự bày tỏ lòng kinh ngạc và mong muốn tìm hiểu sự khôn ngoan đằng sau quyết định của Allah. Đó là lý do vì sao Allah đã đáp lại: "TA biết những gì các ngươi không biết," và sau đó đã chứng minh cho họ thấy kiến thức mà Ngài ban cho loài người.
Hình hài bằng đất sét của Adam (alayhis salam) đã được để trong 40 năm. Trong thời gian đó, Iblis đã đi vòng quanh và nhận ra nó rỗng ruột, từ đó hắn biết rằng đây sẽ là một tạo vật không thể tự kiểm soát hoàn toàn.
Allah đã tạo ra Adam từ đất sét vào ngày thứ Sáu (Jumu'ah). Đất sét này được thu thập từ khắp nơi trên địa cầu, mang đủ màu sắc và tính chất, lý giải cho sự đa dạng của nhân loại sau này.[1] Sau đó, Allah đã thổi vào Adam từ Ruh (linh hồn) của Ngài. Khi linh hồn đi vào đến đầu, Adam hắt hơi và nói "Alhamdulillah" (Tạ ơn Allah). Allah đáp lại "Yarhamuk-Allah" (Cầu xin Allah thương xót ngươi).[2] Khi linh hồn lan đến mắt, Adam đã có thể nhìn thấy những hoa trái của Jannah. Khi nó lan đến thân, Người đã cố gắng đứng dậy trước cả khi linh hồn kịp lan đến chân, vì thế Allah đã phán rằng con người quả thật là một tạo vật "vội vàng, hấp tấp". Adam (alayhis salam) được tạo ra với chiều cao 60 cubits (khoảng 30 mét).[3]
Sự Tạo Hóa bà Hawwa (alayhis salam)
Khi sống trong Jannah, Adam cảm thấy cô đơn. Một lần, khi Người đang ngủ, Allah đã tạo ra người bạn đời của Người, Hawwa (alayhis salam). Kinh Quran không nêu rõ chi tiết, nhưng các Hadith đã làm sáng tỏ thêm. Trong một Hadith, Nabi Muhammad (sallallahu ‘alayhi wa sallam) nói: "Hãy đối xử tốt với phụ nữ, vì người phụ nữ được tạo ra từ một chiếc xương sườn, và phần cong nhất của chiếc xương sườn là phần trên cùng của nó. Nếu ngươi cố gắng uốn thẳng nó, nó sẽ gãy, nhưng nếu ngươi để yên, nó sẽ vẫn cong. Vì vậy, hãy đối xử tốt với phụ nữ."[4] Các học giả giải thích rằng Hadith này không nên được hiểu theo nghĩa đen là Hawwa được làm từ một khúc xương, mà là một phép ẩn dụ sâu sắc. Giống như việc Allah phán rằng con người được tạo ra từ "sự vội vàng" (Quran 21:37), không có nghĩa đó là vật chất tạo ra chúng ta, mà đó là một phần bản chất của chúng ta. Tương tự, Hadith này dạy người chồng rằng phải chấp nhận và trân trọng bản chất độc đáo của người vợ mình, không nên cố gắng thay đổi một cách cưỡng ép vì điều đó có thể làm "gãy" mối quan hệ.
Sự Vinh Danh và Mệnh Lệnh Sujud
Để chứng tỏ địa vị cao cả mà Ngài đã ban cho Adam, Allah đã dạy cho Người tên gọi của vạn vật. Sau đó, Ngài yêu cầu các Thiên thần gọi tên chúng nhưng họ không thể. Khi Adam gọi tên chúng một cách chính xác, Allah đã ra lệnh cho tất cả các Thiên thần và Iblis phải thực hiện Sujud (cúi mình phủ phục) trước Adam như một sự tôn trọng và tuân lệnh Ngài, không phải là thờ phượng.
Tội Lỗi Đầu Tiên: Sự Kiêu Ngạo Của Iblis
Tất cả các Thiên thần đã ngay lập tức tuân lệnh. Duy nhất chỉ có Iblis đã từ chối. Sự từ chối của hắn không xuất phát từ sự lầm lẫn, mà từ lòng kiêu ngạo (Kibr). Kinh Quran làm rõ rằng Iblis không phải là một Thiên thần, mà là "thuộc loài Jinn" (Quran 18:50), do đó hắn có ý chí tự do để bất tuân.
"(Allah) phán bảo (Iblis): “Điều gì đã cản nhà ngươi không chịu quỳ lạy khi TA ban lệnh cho ngươi (hỡi Iblis)?” Hắn nói: “Vì bề tôi tốt hơn Y (Adam), Ngài tạo bề tôi từ lửa và Ngài tạo Y từ đất sét.”"
Bị trục xuất, Iblis không ăn năn mà xin Allah cho được tồn tại đến Ngày Phán Xét để thực hiện lời thề sẽ làm cho con cháu Adam lầm lạc. Allah đã chấp nhận và cảnh báo rằng Địa Ngục là nơi dành cho hắn và những kẻ đi theo hắn.
Cuộc Sống Trong Jannah và Sự Lừa Dối Tinh Vi
Adam và Hawwa (alayhimas salam) được sống trong Jannah, hưởng mọi ân phước với một điều răn duy nhất: không được đến gần một cái cây cụ thể. Shaytan đã tiếp cận và thì thầm, với mục đích chính là để làm lộ ra phần kín (aurat) của họ. Hắn lừa dối rằng đó là "cây trường sinh" và sẽ cho họ "quyền lực không bao giờ tàn". Hắn thậm chí còn thề với Allah để lừa họ tin rằng hắn chỉ là một người khuyên bảo chân thành.
Sự Sai Lầm và Sức Mạnh của Tawbah (Sám Hối)
Vì lãng quên lời dặn và bị lừa dối, Adam và Hawwa đã ăn trái cấm. Ngay lập tức, họ nhận ra sai lầm, quần áo của họ biến mất và họ cảm thấy xấu hổ, vội lấy lá cây che thân. Phản ứng của họ là bài học vĩ đại: họ lập tức quay về với Allah, thừa nhận lỗi lầm và cầu xin sự tha thứ.
"Cả hai đồng thưa: “Lạy Thượng Đế của bầy tôi, quả thật bầy tôi đã bất công với chính bản thân mình, nếu Ngài không tha thứ và đoái thương bầy tôi thì chắc chắn bầy tôi sẽ trở thành những kẻ thua thiệt.”"
Và Allah, Đấng Ar-Rahman (Rất Mực Khoan Dung), đã chấp nhận sự hối cải (Tawbah) của họ. Điều này cho thấy lòng thương xót của Allah luôn rộng mở cho những ai thật tâm quay đầu.
Tội Ác Đầu Tiên: Câu Chuyện Qabil và Habil
Việc rời Jannah xuống Trái Đất là một phần của kế hoạch thiêng liêng đã định sẵn. Adam (alayhis salam) trở thành vị Nabi đầu tiên, có nhiệm vụ dạy dỗ con cháu về Tawhid. Hawwa (alayhis salam) đã trải qua 20 lần sinh, mỗi lần là một cặp song sinh trai-gái. Theo luật lệ thời đó, một người con trai sẽ kết hôn với người con gái song sinh của lần sinh khác. Bi kịch đầu tiên của nhân loại đã xảy ra giữa hai người con trai của họ: Qabil (Cain) và Habil (Abel). Người em gái song sinh của Qabil kém xinh đẹp hơn của Habil. Qabil muốn kết hôn với chính người em song sinh của mình, điều này bị cấm. Để giải quyết, Adam yêu cầu cả hai dâng tế phẩm lên Allah. Habil, một người chăn cừu, đã dâng tặng con cừu tốt nhất của mình. Trong khi đó, Qabil, một người nông dân, lại chỉ dâng những nông sản kém chất lượng nhất. Allah đã chấp nhận tế phẩm của Habil, nhưng từ chối của Qabil. Bị lòng ghen tị che mờ lý trí, Qabil đã đe dọa và sát hại chính em trai mình.
Đây là vụ giết người đầu tiên trong lịch sử nhân loại, và nó được gây ra bởi lòng ghen tị (Hasad).
Habil đã đáp lại một cách cao thượng: "Allah chỉ chấp nhận (tế phẩm) của những người thành tâm. Nếu anh giơ tay giết tôi, tôi sẽ không giơ tay giết anh, bởi vì tôi sợ Allah - Thượng Đế của vũ trụ. Tôi muốn anh gánh lấy tội lỗi của mình đối với tôi cùng với tội lỗi của anh, rồi anh sẽ trở thành một trong những người bạn của Hỏa Ngục." (Quran 5:27-29). Nhưng lời khuyên đã không còn tác dụng. Sau khi gây án, Qabil không biết phải làm gì với thi thể của em trai. Allah đã cử hai con quạ đến. Một con quạ giết con kia rồi đào đất để chôn nó. Nhìn thấy cảnh đó, Qabil hối hận và làm theo, chôn cất Habil.
Tuổi Thọ và Sự Ra Đi Của Nabi Adam (alayhis salam)
Khi Allah cho Adam thấy các thế hệ con cháu của mình, Người đã thấy một người có ánh sáng rực rỡ giữa hai mắt. Adam hỏi đó là ai, và Allah trả lời đó là Dawud (alayhis salam). Adam hỏi tuổi thọ của Dawud là bao nhiêu, Allah đáp là 60 năm. Vì quá yêu mến Dawud, Adam đã xin tặng 40 năm tuổi thọ của mình cho Dawud. Ban đầu, tuổi thọ của Adam là 1000 năm, nhưng vì đã cho đi 40 năm, Người chỉ sống 960 năm. Khi Thiên thần của Sự chết đến với Adam, Người đã chối bỏ vì nghĩ mình còn 40 năm nữa. Thiên thần nhắc lại: "Chẳng phải Người đã tặng nó cho con cháu của Người là Dawud sao?". Adam đã quên mất lời hứa của mình. Thiên Sứ Muhammad (sallallahu ‘alayhi wa sallam) bình luận: "Adam đã phủ nhận, và con cháu của Người cũng phủ nhận. Adam đã quên, và con cháu của Người cũng quên. Adam đã phạm lỗi, và con cháu của Người cũng phạm lỗi."[5] Khi Người lâm bệnh nặng, các con của Người đã đi tìm hoa quả từ Jannah cho cha. Trên đường, họ gặp các Thiên thần mang theo vải liệm và dụng cụ mai táng. Các Thiên thần bảo họ trở về vì thời khắc của Adam đã đến. Khi họ trở về, các Thiên thần đã lấy linh hồn của Adam, tắm rửa, khâm liệm, thực hiện lễ cầu nguyện Janazah cho Người, và chôn cất Người. Họ nói với các con của Người: "Hỡi các con của Adam, đây là phương thức (tang lễ) của các người."[6]
Những Bài Học Vĩnh Cửu Rút Ra Từ Câu Chuyện
Allah đã tạo ra Adam bằng chính Đôi Tay Ngài, thổi linh hồn vào Người, ra lệnh cho các Thiên thần phải quỳ lạy Người, và ban cho Người kiến thức. Điều này cho thấy địa vị cao cả mà Allah dành cho nhân loại.
Câu trả lời của Allah cho các Thiên thần, "TA biết những gì các ngươi không biết," nhắc nhở chúng ta về sự thông thái vô hạn của Ngài. Mọi kế hoạch của Ngài đều chứa đựng sự khôn ngoan mà chúng ta không thể thấu hết.
Tội lỗi đầu tiên là sự kiêu ngạo của Iblis. Nó là nguồn gốc của sự bất tuân và sự hủy diệt. Một người có đức tin phải luôn khiêm tốn trước Allah và với mọi người.
Tội ác đầu tiên trên Trái Đất là một vụ giết người, bắt nguồn từ lòng ghen tị của Qabil. Ghen tị có thể ăn mòn trái tim và dẫn đến những hành động khủng khiếp nhất.
Câu chuyện xác định rõ kẻ thù thực sự của chúng ta. Shaytan không bao giờ là bạn, và mục tiêu duy nhất của hắn là lôi kéo chúng ta vào Hỏa Ngục cùng với hắn.
Dù Adam và Hawwa đã phạm lỗi, họ đã lập tức quay về với Allah. Và Allah, Đấng Hằng Tha Thứ, đã chấp nhận sự hối cải của họ. Cánh cửa Tawbah luôn rộng mở.
Toàn bộ nhân loại đều xuất thân từ Adam và Hawwa. Điều này nên thúc đẩy sự đoàn kết, lòng trắc ẩn và loại bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc hay đẳng cấp trong cộng đồng Islam và toàn nhân loại.
Chúng ta không được tạo ra để sống ở đây mãi mãi. Mục đích của chúng ta là thờ phượng Allah, đối mặt với các thử thách bằng sự kiên nhẫn và đức tin, và phấn đấu để được trở về Jannah, ngôi nhà đích thực của chúng ta.
Nguồn Hadith Tham Khảo
[1] Tường thuật về việc Allah tạo ra Adam từ một nắm đất lấy từ khắp nơi trên Trái Đất. Xem trong Jami` at-Tirmidhi, Hadith 2955, và Sunan Abi Dawud, Hadith 4693.
[2] Tường thuật về việc Adam hắt hơi và được Allah đáp lại. Xem trong Jami` at-Tirmidhi, Hadith 3367.
[3] Tường thuật về chiều cao của Adam là 60 cubits. Xem trong Sahih al-Bukhari, Hadith 3326, và Sahih Muslim, Hadith 2841.
[4] Tường thuật về việc Hawwa được tạo ra từ xương sườn của Adam, và lời khuyên về việc đối xử tốt với phụ nữ. Xem trong Sahih al-Bukhari, Hadith 3331, và Sahih Muslim, Hadith 1468.
[5] Tường thuật về việc Adam tặng 40 năm tuổi thọ cho Nabi Dawud và sau đó đã lãng quên. Xem trong Jami` at-Tirmidhi, Hadith 3076.
[6] Tường thuật về việc các Thiên thần thực hiện nghi thức tang lễ cho Adam. Xem trong Musnad Ahmad.
Chia Sẻ và Suy Ngẫm
Alhamdulillah, câu chuyện về người Nabi Adam (alayhis salam) luôn chứa đựng vô vàn bài học quý giá. Bạn tâm đắc nhất với bài học nào? Hãy chia sẻ bài viết này đến cho gia đình và bạn bè cùng suy ngẫm nhé. Jazakallahu Khairan!
