Chương 40: Hiếu thảo với cha mẹ và hàn gắn tình máu mủ ruột thịt

 Chương 40: Hiếu thảo với cha mẹ và hàn gắn tình máu mủ ruột thịt

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Các ngươi hãy thờ phượng Allah và tuyệt đối không được Shirk với Ngài (tổ hợp với Ngài trong thờ phượng) bất cứ thứ gì, và các ngươi hãy ăn ở tử tế với cha mẹ, với bà con ruột thịt, với trẻ mồ côi, với người thiếu thốn, và hãy cư xử tử tế với xóm giềng gần xa, với bạn bè, với người lỡ đường và với những người dưới tay các ngươi.} (Chương 4 – Annisa’, câu 36).

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và các ngươi hãy kính sợ Allah, Đấng mà các ngươi đòi hỏi lẫn nhau và hãy (kính trọng) dạ con.} (Chương 4 - Annisa’, câu 1).

Đấng mà các ngươi đòi hỏi lẫn nhau có nghĩa là các ngươi yêu cầu, đòi hỏi về trách nhiệm và quyền hạn của các ngươi đối với nhau trước Ngài khi mà các ngươi nói: Trước Allah (swt), tôi yêu cầu anh (chị, ..) thực hiện điều này ..!

Dạ con ở đây muốn nói bà con ruột thịt. Allah (swt) bảo rằng này hỡi con người, các ngươi hãy kính sợ Ngài mà duy trì mối quan hệ máu mủ huyết thống, mối quan hệ bà con thân thuộc, các ngươi chớ đừng cắt đứt mối quan hệ thiêng liêng này.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và TA truyền lệnh cho con người hãy ăn ở tử tế với cha mẹ} (Chương 29 – Al-Ankabut, câu 8).

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và Thượng Đế của Ngươi (Muhammad) sắc lệnh cho các ngươi phải thờ phượng duy nhất một mình Ngài và phải đối xử tử tế với cha mẹ. Nếu một trong hai người họ hoặc cả hai sống chung với các ngươi đến tuổi già thì các ngươi chớ buông tiếng ‘uf’ (âm thanh biểu hiện sự bất kính) với hai người họ, và chớ xua đuổi hai người họ, mà các ngươi phải ăn nói với hai người họ lời lẽ tôn kính. Và hãy đối xử khiêm nhường bằng lòng nhân từ đối với họ, và hãy cầu nguyện: “Lạy Thướng Đế của bề tôi, xin Ngài rủ lòng thương cha mẹ của bề tôi giống như hai người đã thương yêu, nuôi nấng và chăm sóc bề tôi lúc hãy còn bé.} (Chương 17 – Al-Isra, câu 23, 24).

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và TA (Allah) đã truyền lệnh cho con người về việc hiếu thảo với cha mẹ của y. Mẹ của y đã cưu mang y từ đau yếu này chồng lên đau yếu khác, mẹ của y đã cho y bú và dứt sữa y trong vòng hai năm; bởi thế hãy tạ ơn TA và biết ơn cha mẹ của ngươi và chắc chắn ngươi sẽ trở về gặp lại TA.} (Chương 31 – Luqman, câu 14).

Hadith 311: Ông Abu Abdurrahman Abdullah bin Mas’ud thuật lại: Tôi đã hỏi Thiên sứ của Allah (saw) việc làm nào được yêu thích nhất ở nơi Allah thì Người (saw) nói:

“Lễ nguyện Salah vào đúng giờ giấc của nó”.

Tôi hỏi tiếp: Kế đến là việc làm nào nữa? Người (saw) nói:

 “Kế đến là hiếu thảo với cha mẹ”.

Tôi hỏi tiếp: Kế đến là việc làm nào nữa? Người (saw) nói:

“Đi chiến đấu cho con đường chính nghĩa của Allah” (Hadith do Albukhari và Muslim ghi lại).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết việc làm tốt nhất trong nghĩa vụ đối với Allah (swt)  sau lời tuyên thệ Shahadah là thực hiện lễ nguyện Salah trong giờ giấc của nó; việc làm tốt nhất trong mối quan hệ giữa con người với con người là hiếu thảo với cha mẹ; và việc làm tốt nhất trong các dạng hi sinh là đi chiến đấu cho con đường chính nghĩa của Allah (swt).

- Hadith khẳng định sau việc thờ phượng Allah (swt)  thì việc quan trọng hàng đầu mà người bề tôi cần phải thực hiện chính là đối xử tử tế với cha mẹ, phải hết lòng yêu thương, chăm sóc và phụng dưỡng họ khi họ đã về già.

Hadith 312: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Người con sẽ không thể làm đủ để đáp trả công ơn của cha (mẹ) cho dù có làm như thế nào đi chăng nữa trừ việc y thấy cha (mẹ) là người nô lệ rồi y mua thì lập tức (sự mua đó) đã trả tự do cho cha (mẹ)” (Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith khẳng định công ơn cha mẹ đối với con cái là bao la, người con dù có làm thế nào cũng không thể đáp trả lại công lao của họ. Cho nên con cái cần phải luôn cố gắng hết sức mình trong việc đối xử tử tế với cha mẹ.

- Hadith cũng cho biết về một giáo lý: chỉ cần người con mua người cha nô lệ thì người cha trở thành người tự do bởi sự mua đó chứ không đợi đến khi người con nói: cha đã được tự do.

Hadith 313: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Ai có đức tin nơi Allah và Ngày Sau thì hãy hiếu khách, ai có đức tin nơi Allah và Ngày Sau thì hãy hàn gắn tình bà con ruột thịt, và ai có đức tin nơi Allah và Ngày Sau thì hãy nói lời lẽ tốt đẹp hoặc im lặng” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith là một bài học về đạo đức của Islam cũng như tinh thần của đức tin Iman nơi Allah (swt) và cuộc sống Đời Sau: Người Muslim có đức tin đích thực là người biết hiếu khách, dùy trì mối quan hệ họ hàng thân thuộc và không nói những lời thô tục và sàm bậy.

Hadith 314: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Quả thật, Allah tạo hóa cơ thể con người, khi đã xong việc tạo hóa thì dạ con nói: Đây là nơi của những ai bị cắt đứt tình nghĩa ruột thịt tìm che chở nơi Ngài? Allah phán: Đúng vậy, ngươi có bằng lòng về việc TA sẽ hàn gắn với ai đã hàn gắn với ngươi cũng như TA sẽ cắt đứt quan hệ với ai đã cắt đứt quan hệ với ngươi? Dạ con nói: Thưa Thượng Đế, bề tôi bằng lòng. Allah phán: Điều đó là của ngươi”.

Sau đó Thiên sứ nói: các ngươi hãy đọc nếu các ngươi muốn và Người đọc câu Kinh:

{Thế phải chăng, nếu các ngươi quay lưng (phản đạo) thì có lẽ các ngươi sẽ làm một điều thối nát trên trái đất và cắt đứt tình máu mủ ruột thịt?} (Chương 47 – Muhammad, câu 22).” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith là bằng chứng rằng Islam cấm cắt đứt tình nghĩa họ hàng ruột thịt. Cắt đứt có nghĩa là không tới lui thăm viếng nhau, không giúp đỡ lẫn nhau và không cư xử tử tế với nhau.

- Hadith cho biết ai cắt đứt tình họ hàng thân thích thì Allah sẽ cắt đứt qua hệ với người đó tức cấm điều tốt lành đến với người đó, còn ai duy trì tình nghĩa họ hàng thân thuộc thì Allah sẽ duy trì với người đó tức Ngài sẽ vẫn duy trì ban điều phúc lành cho người đó.

Hadith 315: Ông Abu Huroiroh thuật lại: Một người đàn ông đến gặp Thiên sứ của Allah (saw), nói: Thưa Thiên sứ của Allah, ai là người xứng đáng để tôi cư xử tốt nhất trong việc đồng hành? Người nói: Mẹ của ngươi. Người đàn ông lại hỏi: Kế đến là ai nữa? Người nói: Mẹ của Ngươi. Người đàn ông lại tiếp tục hỏi: Kế đến là ai nữa? Người lại nói: Mẹ của ngươi. Người đàn ông vẫn tiếp tục hỏi: Sau đó là ai nữa? Người nói: Cha của ngươi. (Albukhari, Muslim).

Trong một lời dẫn khác, khi người đàn ông hỏi thì Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Mẹ của ngươi, kế đến là mẹ của ngươi, kế đến vẫn là mẹ của ngươi, kế đến là cha của ngươi, sau đó là người gần ngươi nhất (trong quan hệ)”.

* Bài học từ Hadith

- Hadith bảo người tín đồ Muslim phải tử tế với cha mẹ và cha mẹ là những người đầu tiên xứng đáng nhất cần được đối xử tử tế và chăm sóc hầu hạ.

- Qua Hadith này, giới học giả giáo luật – Al-Fuqaha đã rút rằng người đàn ông phải có nghĩa vụ phụng dưỡng cha mẹ nếu chỉ đủ khả năng phụng dưỡng cho một người thì mẹ là người có quyền hơn cha.

Hadith 316: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw)nói:

 “Hãy bôi đất lên mũi, hãy bôi đất lên mũi, hãy bôi đất lên mũi đối với ai có cha mẹ già ở cùng, một trong hai hoặc cả hai, mà không vào được Thiên Đàng.” (Muslim).

* Giải thích: Cụm từ “hãy bôi đất lên mũi” là thành ngữ mà người Ả Rập thường dùng để nói về những ai quá thấp hèn đến xấu hổ qua một việc làm xấu nào đó.

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho thấy rằng việc hiếu thảo, cung dưỡng tử tế cha mẹ là nghĩa vụ bắt buộc của con cái, ngay cả khi cha mẹ còn trẻ. Hadith đề cập đến tuổi già chỉ mang tính nhấn mạnh rằng lúc cha mẹ già thì họ càng cần đến sự hiếu thảo và cung dưỡng nhiều hơn nữa.

-  Hadith cảnh báo về việc con cái không chăm sóc, cung dưỡng tử tế cho cha mẹ. Đó là hành động bất hiếu đáng bị trục xuất khỏi lòng nhân từ của Allah (Thiên Đàng) và đáng bị trừng phạt nơi Hỏa Ngục.

Hadith 317: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng một người đàn ông nói với Thiên sứ của Allah (saw): Thưa Thiên sứ của Allah, tôi có những người bà con .. tôi luôn hàn gắn và duy trì mối quan hệ họ hàng với họ nhưng họ cứ cắt đứt mối quan hệ với tôi, tôi luôn tốt với họ nhưng họ lại thường làm điều xấu với tôi, tôi luôn kiên nhẫn và xí xóa cho họ nhưng họ cứ lấn tới làm điều xấu với tôi. Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Nếu như anh cư xử giống như những gì anh nói thì sự việc giống như anh đang cho họ ăn những nắm tro vẫn còn nóng và anh sẽ vẫn luôn được sự trợ giúp và bảo vệ từ nơi Allah khỏi những việc làm xấu của họ khi mà anh vẫn còn hành động như thế.” (Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith thúc giục và kêu gọi người tín đồ Muslim đối xứ tốt với bà con ruột thịt ngay cả khi họ cắt đứt quan hệ và thậm chí họ gây ra những điều xấu và phiền hà đối với mình. Và việc làm này sẽ được Allah (swt) yêu thương và luôn che chở.

- Hadith cho thấy những ai không hàn gắn mối quan hệ bà con ruột thịt cũng như cư xử không tốt với họ thì người đó là người đang để vào miệng của mình những nắm tro nóng tức mang tội lỗi vào trong bản thân mình.

- Hadith muốn dạy các tín đồ Muslim rằng hãy sống tốt và cư xử tốt với mọi người, đặc biệt là với bà con ruột bởi vì ai sống và hành xử tốt thì sẽ luôn được Allah (swt) thương xót và phù hộ.

Hadith 318: Ông Anas bin Malik thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Ai muốn được ban cho nhiều bổng lộc Rizq và muốn được tăng thêm tuổi thọ thì hãy hàn gắn tình họ hàng ruột thịt.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith khẳng định ân phước lớn lao của việc hàn gắn và duy trì mối quan hệ huyết thống.

- Hadith cho biết một trong những yếu tố giúp một người có nhiều bổng lộc và sống thọ là hàn gắn tình bà con ruột thịt.

Hadith 319: Ông Anas bin Malik thuật lại: Ông Abu Talhah là người giàu có nhất và có nhiều vườn cây cha là nhất trong cư dân Al-Ansar (dân bản địa Madinah), và trong các vườn chà là đó có một vườn ông yêu thích nhất là vườn chà là Bairuha’. Vườn chà là Bairuha’ này nằm đối diện với Masjid của Thiên sứ. Thiên sứ của Allah (saw) thường đi vào vườn chà là này nghỉ ngơi và uống nước mát lành từ cái giếng trong đó.

Allah (swt)  phán:

{Các ngươi sẽ không bao giờ đạt đến mức đạo đức trừ phi các ngươi chi dùng (cho chính nghĩa của Allah) những vật mà các ngươi yêu thích nhất; và bất cứ vật gì các ngươi chi ra thì quả thật Allah đều biết rõ.} (Chương 3 – Ali-Imran, câu 92).

Sau khi câu Kinh này được mặc khải xuống thì ông Abu Talhah đứng dậy đi đến bên Thiên sứ của Allah (saw) và nói: Thưa Thiên sứ của Allah, quả thật Allah (swt)  phán rằng {Các ngươi sẽ không bao giờ đạt đến mức đạo đức trừ phi các ngươi chi dùng (cho chính nghĩa của Allah) những vật mà các ngươi yêu thích nhất.} và vườn chà là Bairuha’ là ngôi vườn mà tôi yêu thích nhất, tôi xin Sadaqah cho con đường của Allah, tôi mong đạt được mức đạo đức ở nơi Ngài như Ngài đã phán. Thưa Thiên sứ của Allah, tôi xin giao nó lại cho Người, Người hãy dùng nó vào chỗ nào Người thấy tốt.

Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Bakh! Đó là phần tài sản có lợi nhuận, đó là phần tài sản có lợi nhuận, quả thật Ta đã nghe điều anh nói, nhưng Ta thấy anh hãy dùng nó cho bà con họ hàng”.

Ông Abu Talhah nói: Tôi sẽ làm vậy Thưa Thiên sứ của Allah.

Sau đó ông Abu Talhah đã phân chia ngôi vườn Bairuha’ cho bà con ruột thịt của ông. (Hadith do Albukhari và Muslim ghi lại).

* Bài học từ Hadith

- Đạo đức được nói trong câu Kinh mang ý nghĩa bao trùm sự phúc lành, ngoan đạo và đức tin Iman.

(Xem lại phần hữu ích từ Hadith này ở chương 37, Hadith số 296).

Hadith 320: Ông Abdullah bin Amru bin Al’Ass thuật lại: Một người đàn ông đến gặp Thiên sứ của Allah, nói: Tôi xin nguyện trung thành với Người về việc dời cư và Jihad tôi muốn được ân phước nơi Allah (swt). Thiên sứ của Allah (saw) nói:

“Cậu có cha mẹ còn sống không?”.

Người đàn ông nói: Thưa có.

Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Cậu hãy trở về cha mẹ của cậu và hãy sống cùng với họ và chăm sóc họ tử tế” (Muslim).

Còn trong lời dẫn của Albukhari thì người đàn ông đến gặp Thiên sứ của Allah và xin được đi Jihad. Người đã hỏi người đàn ông đó có cha mẹ đang còn sống không, người đàn ông trả lời có thì Người bảo:

“Cậu hãy Jihad ở nơi hai người họ”.

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết rằng dù việc làm nào đó là bắt buộc nhưng sự hiếu thảo và chăm sóc cha mẹ phải đặt lên trên cả việc làm bắt buộc đó trừ phi đó là hành vi thờ phượng Allah.

- Hadith cho thấy việc sống cùng với cha mẹ và chăm sóc họ tử tế cũng là một cách Jihad, và Jihaad này còn lớn Jihad ở nơi sa trường đối mặt với cái chết.

- Hadith như muốn nhắc nhở rằng ai muốn vào Thiên Đàng thì hãy cư xử tử tế và hiếu thảo với cha mẹ.

Hadith 321: Ông Abdullah bin Amru bin Al’Ass  thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Sự hàn gắn tình họ hàng ruột thịt không phải đối với những ai vẫn thường xuyên duy trì mối quan hệ mà sự hàn gắn là hàn gắn đối với người (ít liên hệ hoặc) đã đứt liên hệ.” (Albukhari).

* Bài học từ Hadith

- Hadith kêu gọi người tín đồ xây dựng lại mối quan hệ nếu như mối quan hệ họ hàng đã mờ nhạt và phải hàn gắn lại nếu môi quan hệ họ hàng đã bị cắt đứt. Đó là đích thực là ‎ nghĩa của sự hàn gắn tình ruột thịt được yêu cầu trong Islam.

Hadith 322: Bà A’ishah thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Tình ruột thịt được treo tại Ngai vương Arsh (của Allah), nó nói: ai hàn gắn mối quan hệ với ta thì Allah sẽ hàn gắn quan hệ với người đó còn ai cắt đứt quan hệ với ta thì Allah sẽ cắt đứt quan hệ với người đó.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith báo tin mừng cho những ai biết hàn gắn tình máu mủ ruột thịt đồng thời cũng cảnh bảo những ai cắt đứt quan hệ máu mủ và huyết thống.

Hadith 323: Người mẹ của những người có đức tin bà Maymunah con gái ông Al-Harith thuật lại rằng bà đã trả tự do cho một nữ nô lệ của bà nhưng bà đã chưa xin phép Thiên sứ của Allah (saw). Đến ngày mà Thiên sứ của Allah (saw) phải đến thăm bà thì bà đã nói với Người: Thưa Thiên sứ của Allah, quả thật em đã phóng thích nữ nô lệ của em rồi. Thiên sứ của Allah (saw) nói: “Nàng đã phóng thích rồi sao?”. Bà Maymunah nói: Thưa, đúng vậy. Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Nếu nàng mang cô ta tặng cho các người dì của nàng thì điều đó mang lại ân phước nhiều hơn.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith là bằng chứng rằng người vợ được quyền quyết định những gì thuộc quyền sở hữu của cô ta mà không cần xin phép chồng.

- Hadith cho thấy việc Sadaqah cho bà con ruột thịt có hoàn cảnh khó khăn túng thiếu khi mà họ cần đến người giúp việc thì điều đó tốt hơn cả việc phóng thích nô lệ bởi lẽ trong sự việc đó mang cả sự việc: Sadaqah và hàn gắn tình máu mủ ruột thịt.

Hadith 324: Bà Asma’ con gái ông Abu Bakr  thuật lại: Lúc sinh thời của Thiên sứ, mẹ tôi đã đến thăm tôi và lúc đó bà là người thờ đa thần. Tôi đã thưa chuyện với Thiên sứ của Allah: Mẹ tôi đã đến thăm tôi và mong được sự hỗ trợ, vậy tôi có được Sadaqah cho bà ấy không? Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Được, hãy duy trì mối quan hệ với mẹ” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith là bằng chứng cho phép duy trì mối quan hệ họ hàng ruột thịt với những người ngoại đạo khi họ không phải là chiến tranh với Islam, đặc biệt là cha mẹ thì cần phải duy trì và cư xử tử tế hơn nữa vì Allah đã phán:

{Và nếu cha mẹ đấu tranh bắt ngươi làm điều Shirk với TA cùng với những kẻ mà ngươi không biết thì ngươi chớ nghe theo hai người họ, nhưng ngươi hãy ăn ở và đối xử tử tế với hai người họ ở đời này.} (Chương 31 – Luqman, câu 15).

Hadith 317: Ông Abu Huroiroh t thuật lại rằng một người đàn ông nói với Thiên sứ của Allah (saw): Thưa Thiên sứ của Allah, tôi có những người bà con .. tôi luôn hàn gắn và duy trì mối quan hệ họ hàng với họ nhưng họ cứ cắt đứt mối quan hệ với tôi, tôi luôn tốt với họ nhưng họ lại thường làm điều xấu với tôi, tôi luôn kiên nhẫn và xí xóa cho họ nhưng họ cứ lấn tới làm điều xấu với tôi. Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Nếu như anh cư xử giống như những gì anh nói thì sự việc giống như anh đang cho họ ăn những nắm tro vẫn còn nóng và anh sẽ vẫn luôn được sự trợ giúp và bảo vệ từ nơi Allah khỏi những việc làm xấu của họ khi mà anh vẫn còn hành động như thế.” (Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith thúc giục và kêu gọi người tín đồ Muslim đối xứ tốt với bà con ruột thịt ngay cả khi họ cắt đứt quan hệ và thậm chí họ gây ra những điều xấu và phiền hà đối với mình. Và việc làm này sẽ được Allah (swt) yêu thương và luôn che chở.

- Hadith cho thấy những ai không hàn gắn mối quan hệ bà con ruột thịt cũng như cư xử không tốt với họ thì người đó là người đang để vào miệng của mình những nắm tro nóng tức mang tội lỗi vào trong bản thân mình.

- Hadith muốn dạy các tín đồ Muslim rằng hãy sống tốt và cư xử tốt với mọi người, đặc biệt là với bà con ruột bởi vì ai sống và hành xử tốt thì sẽ luôn được Allah (swt) thương xót và phù hộ.

Hadith 318: Ông Anas bin Malik thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Ai muốn được ban cho nhiều bổng lộc Rizq và muốn được tăng thêm tuổi thọ thì hãy hàn gắn tình họ hàng ruột thịt.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith khẳng định ân phước lớn lao của việc hàn gắn và duy trì mối quan hệ huyết thống.

- Hadith cho biết một trong những yếu tố giúp một người có nhiều bổng lộc và sống thọ là hàn gắn tình bà con ruột thịt.

Hadith 319: Ông Anas bin Malik thuật lại: Ông Abu Talhah là người giàu có nhất và có nhiều vườn cây cha là nhất trong cư dân Al-Ansar (dân bản địa Madinah), và trong các vườn chà là đó có một vườn ông yêu thích nhất là vườn chà là Bairuha’. Vườn chà là Bairuha’ này nằm đối diện với Masjid của Thiên sứ. Thiên sứ của Allah (saw) thường đi vào vườn chà là này nghỉ ngơi và uống nước mát lành từ cái giếng trong đó.

Allah (swt) phán:

{Các ngươi sẽ không bao giờ đạt đến mức đạo đức trừ phi các ngươi chi dùng (cho chính nghĩa của Allah) những vật mà các ngươi yêu thích nhất; và bất cứ vật gì các ngươi chi ra thì quả thật Allah đều biết rõ.} (Chương 3 – Ali-Imran, câu 92).

Sau khi câu Kinh này được mặc khải xuống thì ông Abu Talhah đứng dậy đi đến bên Thiên sứ của Allah (saw) và nói: Thưa Thiên sứ của Allah, quả thật Allah (swt) phán rằng {Các ngươi sẽ không bao giờ đạt đến mức đạo đức trừ phi các ngươi chi dùng (cho chính nghĩa của Allah) những vật mà các ngươi yêu thích nhất.} và vườn chà là Bairuha’ là ngôi vườn mà tôi yêu thích nhất, tôi xin Sadaqah cho con đường của Allah, tôi mong đạt được mức đạo đức ở nơi Ngài như Ngài đã phán. Thưa Thiên sứ của Allah, tôi xin giao nó lại cho Người, Người hãy dùng nó vào chỗ nào Người thấy tốt.

Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Bakh! Đó là phần tài sản có lợi nhuận, đó là phần tài sản có lợi nhuận, quả thật Ta đã nghe điều anh nói, nhưng Ta thấy anh hãy dùng nó cho bà con họ hàng”.

Ông Abu Talhah nói: Tôi sẽ làm vậy Thưa Thiên sứ của Allah.

Sau đó ông Abu Talhah đã phân chia ngôi vườn Bairuha’ cho bà con ruột thịt của ông. (Hadith do Albukhari và Muslim ghi lại).

* Bài học từ Hadith

- Đạo đức được nói trong câu Kinh mang ý nghĩa bao trùm sự phúc lành, ngoan đạo và đức tin Iman.

(Xem lại phần hữu ích từ Hadith này ở chương 37, Hadith số 296).

Hadith 320: Ông Abdullah bin Amru bin Al’Ass thuật lại: Một người đàn ông đến gặp Thiên sứ của Allah, nói: Tôi xin nguyện trung thành với Người về việc dời cư và Jihad tôi muốn được ân phước nơi Allah (swt). Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Cậu có cha mẹ còn sống không?”.

Người đàn ông nói: Thưa có.

Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Cậu hãy trở về cha mẹ của cậu và hãy sống cùng với họ và chăm sóc họ tử tế” (Muslim).

Còn trong lời dẫn của Albukhari thì người đàn ông đến gặp Thiên sứ của Allah và xin được đi Jihad. Người đã hỏi người đàn ông đó có cha mẹ đang còn sống không, người đàn ông trả lời có thì Người bảo:

 “Cậu hãy Jihad ở nơi hai người họ”.

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết rằng dù việc làm nào đó là bắt buộc nhưng sự hiếu thảo và chăm sóc cha mẹ phải đặt lên trên cả việc làm bắt buộc đó trừ phi đó là hành vi thờ phượng Allah.

- Hadith cho thấy việc sống cùng với cha mẹ và chăm sóc họ tử tế cũng là một cách Jihad, và Jihaad này còn lớn Jihad ở nơi sa trường đối mặt với cái chết.

- Hadith như muốn nhắc nhở rằng ai muốn vào Thiên Đàng thì hãy cư xử tử tế và hiếu thảo với cha mẹ.

Hadith 321: Ông Abdullah bin Amru bin Al’Ass  thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Sự hàn gắn tình họ hàng ruột thịt không phải đối với những ai vẫn thường xuyên duy trì mối quan hệ mà sự hàn gắn là hàn gắn đối với người (ít liên hệ hoặc) đã đứt liên hệ.” (Albukhari).

* Bài học từ Hadith

- Hadith kêu gọi người tín đồ xây dựng lại mối quan hệ nếu như mối quan hệ họ hàng đã mờ nhạt và phải hàn gắn lại nếu môi quan hệ họ hàng đã bị cắt đứt. Đó là đích thực là ‎ nghĩa của sự hàn gắn tình ruột thịt được yêu cầu trong Islam.

Hadith 322: Bà A’ishah thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Tình ruột thịt được treo tại Ngai vương Arsh (của Allah), nó nói: ai hàn gắn mối quan hệ với ta thì Allah sẽ hàn gắn quan hệ với người đó còn ai cắt đứt quan hệ với ta thì Allah sẽ cắt đứt quan hệ với người đó.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith báo tin mừng cho những ai biết hàn gắn tình máu mủ ruột thịt đồng thời cũng cảnh bảo những ai cắt đứt quan hệ máu mủ và huyết thống.

Hadith 323: Người mẹ của những người có đức tin bà Maymunah con gái ông Al-Harith thuật lại rằng bà đã trả tự do cho một nữ nô lệ của bà nhưng bà đã chưa xin phép Thiên sứ của Allah (saw). Đến ngày mà Thiên sứ của Allah (saw) phải đến thăm bà thì bà đã nói với Người: Thưa Thiên sứ của Allah, quả thật em đã phóng thích nữ nô lệ của em rồi. Thiên sứ của Allah (saw) nói: “Nàng đã phóng thích rồi sao?”. Bà Maymunah nói: Thưa, đúng vậy. Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Nếu nàng mang cô ta tặng cho các người dì của nàng thì điều đó mang lại ân phước nhiều hơn.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith là bằng chứng rằng người vợ được quyền quyết định những gì thuộc quyền sở hữu của cô ta mà không cần xin phép chồng.

- Hadith cho thấy việc Sadaqah cho bà con ruột thịt có hoàn cảnh khó khăn túng thiếu khi mà họ cần đến người giúp việc thì điều đó tốt hơn cả việc phóng thích nô lệ bởi lẽ trong sự việc đó mang cả sự việc: Sadaqah và hàn gắn tình máu mủ ruột thịt.

Hadith 324: Bà Asma’ con gái ông Abu Bakr  thuật lại: Lúc sinh thời của Thiên sứ, mẹ tôi đã đến thăm tôi và lúc đó bà là người thờ đa thần. Tôi đã thưa chuyện với Thiên sứ của Allah: Mẹ tôi đã đến thăm tôi và mong được sự hỗ trợ, vậy tôi có được Sadaqah cho bà ấy không? Thiên sứ của Allah (saw) nói:

 “Được, hãy duy trì mối quan hệ với mẹ” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith là bằng chứng cho phép duy trì mối quan hệ họ hàng ruột thịt với những người ngoại đạo khi họ không phải là chiến tranh với Islam, đặc biệt là cha mẹ thì cần phải duy trì và cư xử tử tế hơn nữa vì Allah đã phán:

{Và nếu cha mẹ đấu tranh bắt ngươi làm điều Shirk với TA cùng với những kẻ mà ngươi không biết thì ngươi chớ nghe theo hai người họ, nhưng ngươi hãy ăn ở và đối xử tử tế với hai người họ ở đời này.} (Chương 31 – Luqman, câu 15).