Nói Bismillah trước khi ăn (uống) và nói Alhamdulillah sau khi ăn (uống)
Hadith
720: Ông Umar bin Abu Salamah thuật lại rằng Thiên Sứ của
Allah (saw) nói với tôi:
“Cậu hãy nhân danh Allah, hãy ăn bằng tay phải
và hãy ăn phần thức ăn ở phía trước mặt của mình.” (Albukhari, Muslim).
* Giải thích một số chi tiết:
- Nhân
danh Allah chỉ cần nói “بِسْمِ
اللهِ” – “Bismillah” là đủ, nhưng nếu nói
thêm “الرَحْمْنِ الرَّحِيْمِ” – “Arrahma-nirahim” thì càng tốt.
- “Hãy ăn phần thức ăn ở phía trước
mặt mình” là đối với thức ăn được dọn (đặt) chung trên một
chiếc đựng dành cho nhiều người cùng ăn tức khi nhiều người cùng ăn chung thức
ăn từ trên một chiếc đựng thì theo Sunnah hãy ăn phần thức ăn ở ngay phía trước
mặt mình, không nên với tay đến các phía
khác trên chiếc đựng, như thế là bất lịch sự, không có văn hóa Islam.
* Bài học từ Hadith
- Thiên Sứ của Allah ra lệnh nhân danh Allah khi ăn. Đối với đại đa số học giả thì lệnh này chỉ mang tính chất khuyến khích chứ không bắt buộc. Và sự khuyến khích này là đối với cả việc uống.
Học giả Annawawi nói: Khuyến khích nhân danh Allah lúc bắt đầu ăn, đây là điều được thống nhất và đồng thuận trong giới học giả, và việc nói Alhamdulillah sau khi kết thúc bữa ăn cũng tương tự.
Ý nghĩa của việc nhân danh Allah trước khi ăn là nhằm có được Barakah
từ nơi Allah cũng như cầu xin Ngài tránh những điều xấu từ thức ăn.
- Việc ăn những phần thức ăn ở phía trước mặt trên cùng một chiếc đựng dành cho nhiều người là Sunnah (khuyến khích) và việc làm khác Sunnah này thì Makruh.
Đây là điều được
đông thuận và thống nhất trong giới học giả. Tuy nhiên, giới luật này chỉ áp dụng
đối với thức ăn không phải là trái quả; trái quả thì không nằm trong giới luật
này.
Hadith
721: Bà ‘A-ishah thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah nói:
“Khi ai đó trong các ngươi ăn thì y hãy nhân
danh Allah Tối Cao. Nếu y quên nhân danh Allah (quên nói Bismillah) từ lúc bắt
đầu thì y hãy nói: Bismillah auwalahu wa-akhirahu.” (Hadith do Abu Dawood và Tirmizdi thuật
lại, ông nói: Hadih tốt và xác thực).
* Bài học từ Hadith
- Hadith dạy người tín đồ trước ăn nên nói Bismillah. Nhưng
nếu ai đó lỡ quên không nói trước khi ăn thì hãy nói trong lúc ăn: Bismillah auwalahu
wa-akhirahu.
Hadith
722: Ông Jabir thuật lại: Tôi đã nghe Thiên Sứ của Allah (saw) nói:
“Nếu
một người đàn ông nhân danh Allah khi bước vào nhà và khi ăn thì Shaytan sẽ nói
với đồng bọn của hắn: các ngươi không có chỗ ngủ và không có bữa tối. Nếu y bước
vào nhà mà không nhân danh Allah thì Shaytan sẽ nói với đồng bọn của hắn: các
ngươi đã có chỗ ngủ. Và nếu y không nhân danh Allah khi ăn thì Shaytan sẽ nói với
đồng bọn của hắn: các ngươi đã có chỗ ngủ và cả bữa tối nữa.” (Muslim).
*
Bài học từ Hadith
- Hadith khuyến khích các tín đồ Muslim nhân danh Allah lúc
bước nhà và trước khi ăn.
- Hadith thông
tin cho biết Shaytan sẽ ngủ trong nhà và cùng ăn thức ăn với người nào không
nhân danh Allah khi vào nhà cũng như khi ăn.
- Việc nhân
danh Allah khi đi vào nhà và trước khi ăn giúp người tín đồ tránh xao lãng
Allah bởi lẽ khi một người xao lãng Allah thì sẽ dễ dàng làm điều trái lệnh
Ngài và sẽ dễ dàng đi theo Shaytan trong sự lầm lạc.
Hadith 723: Ông Huzdaifah thuật lại: Nếu thức ăn được dọn ra cho chúng tôi cùng với Thiên Sứ của Allah thì chúng tôi không đưa tay ra lấy thức ăn cho tới khi nào Người bắt đầu trước.
Có một lần nọ, thức ăn được mang đến
cho chúng tôi và Thiên Sứ của Allah, một cô bé vội chạy đến đưa tay muốn ăn thì
Người giữ tay của cô bé đó lại. Rồi sau đó, một người dân sa mạc đến và cũng
đưa tay ra muốn ăn thì Người cũng giữ tay của y lại. Người nói:
“Quả thật, Shaytan sẽ ăn được thức ăn không được
nhân danh Allah. Quả thật, Shaytan đã đến bên bé gái này muốn cùng ăn thức ăn với
cô bé nên Ta đã giữ tay cô bé lại; rồi Shaytan tiếp tục đến bên người đàn ông
sa mạc này muốn ăn cùng với y nên Ta đã giữ tay y lại. Thề bởi Đấng mà linh hồn
Ta nằm trong tay Ngài, quả thật, tay của nó (Shaytan) và tay của bé gái cùng nằm
trong tay Ta.” (Muslim).
* Bài học từ Hadith
- Sự tôn trọng và lễ độ của các vị Sahabah dành cho Thiên Sứ
của Allah (saw), họ luôn đợi Người bắt đầu trước mỗi khi ăn. Phép tắc
này cũng được khuyến khích áp dụng đối với người lớn tuổi.
- Hadith khuyến
khích thề để nhấn mạnh vấn đề cho người nghe.
- Hadith là bằng
chứng bắt buộc phải ngăn điều sai và bảo ban điều đúng.
- Hadith thông
tin cho biết Shaytan sẽ ăn cùng với những ai không nhân danh Allah trước khi
ăn.
Hadith
724: Ông Umaiyah bin Makhthi thuật lại: Có lần, Thiên Sứ của Allah (saw) đang ngồi
trong lúc một người đàn ông đang ăn. Anh ta đã không nhân danh Allah cho đến
khi chỉ còn lại một miếng thức ăn, khi anh ta đưa nó vào miệng thì anh ta nói
“Bismillahi-auwalahu-wa-akhirahu. Lúc đó, Thiên Sứ của Allah (saw) liền bật cười
rồi Người nói:
“Shaytan vẫn đang ăn cùng với y nhưng khi y
nhân danh Allah Tối Cao thì lấp tức nó nôn ra tất cả những gì từ trong bụng của
nó.” (Abu
Dawood, Annasa-i).
*
Bài học từ Hadith
- Hadith cho thấy Shaytan sẽ cứ cùng ăn thức ăn với một người
cho đến khi nào y nhân danh Allah thì nó mới thôi.
Hadith
725: Bà ‘A-ishah thuật lại: Có lần Thiên Sứ của Allah đang ăn cùng với sáu
vị Sahabah của Người thì một người đàn ông du mục đến và ăn hai miếng thức ăn.
Thiên Sứ của Allah nói:
“Nếu y nhân danh Allah thì thức ăn đã đủ cho
toàn bộ các ngươi” (Tirmizdi ghi lại và ông nói Hadith hasan và Sahih).
* Bài học từ Hadith
- Hadith cho biết rằng Allah sẽ ban Barakah (phúc) cho thức
ăn có nhân danh Ngài và Barakah sẽ bị Ngài lấy đi mất nếu không được nhân danh
Ngài.
Hadith
726: Ông Abu Uma-mah thuật lại rằng Khi Thiên Sứ của Allah (saw) xong bữa ăn
thì Người thường nói:
“Al-hamdulillah hamdan kathiran taiyiban
mubarakan fihi, ghaira makfi wa la mustaghna ‘anhu, Rabbana!”
“Tạ ơn Allah với
muôn vàn lời ca ngợi tốt đẹp và ân phúc, điều sẽ không bao giờ đủ (đối với
Ngài) và không ai có thể thờ ơ đối với nó, ôi Thượng Đế của bầy tôi!” (Albukhari).
* Bài học từ Hadith
- Hadith khuyến
khích nói lời Alhamdulillah sau bữa ăn để tạ ơn Allah và để noi theo tấm gương
của Thiên Sứ (saw).
Hadith
727: Ông Mu’azd bin Anas thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah
nói:
“Ai ăn xong nói ‘Alhamdulillah allazdi
at’amani hazda atta’am warazaqani-hi min ghairi hawlin minni wa la qu-watin’
thì sẽ tha thứ những tội lỗi đã qua.” (Abu Dawood và Tirmizdi. Tirmizdi nói
Hadith tốt).
Ý nghĩa lời Du-a: Tạ ơn Allah, Đấng đã ban cho bề tôi thức
ăn này, Ngài đã ban bổng lộc này cho bề tôi một cách mà bề tôi không phải nỗ lực
cũng như không phải tốn sức.
* Bài học từ Hadith
- Hadith khuyến khích nói Alhamdulillah sau bữa ăn để ta ơn
Ngài bởi chính Ngài đã ban thức ăn và phúc lộc đó cho con người chứ con người
không có quyền năng đó.
- Người tạ ơn Allah sau khi ăn sẽ được Allah tha thứ tội lỗi đã qua, nhưng chỉ đối với các tiểu tội bởi những đại tội chỉ được tha thứ sau khi đã thành tâm sám hối.