Taqwa theo nghĩa của từ là sự phòng ngừa, cẩn thận giữ sao cho không bị vướng vào những điều có hại.
Trong giáo lý, Allah (swt) phán bảo những người có đức tin phải Taqwa đối với Ngài tức phải cẩn thận giữ mình để không bị rơi vào sự trừng phạt của Ngài và phải phòng ngừa từ những điều có thể khiến bản thân rơi vào hành vi bắt buộc phải chịu sự hình phạt của Ngài.
Như vậy, Taqwa có nghĩa là tuân thủ chấp hành mệnh lệnh của Allah (swt) và tránh xa điều Ngài ngăn cấm.
Cho nên nói một cách ngắn
gọn, Taqwa chính là lòng kính sợ Allah (swt) và người kính sợ Allah (swt) là người ngoan đạo.
Allah, Đấng Tối
Cao phán:
{Này hỡi những người có đức tin! Hãy kính sợ
Allah với lẽ mà Ngài phải đáng được kính sợ.} (Chương 3 – Ali ‘Imran, câu 102).
{Bởi thế, các ngươi
hãy kính sợ Allah theo khả năng của các ngươi.} (Chương 64 – Attagha-bun, câu
16).
Allah (swt) phán bảo những người có đức tin
hãy kính sợ Ngài theo khả năng của họ có nghĩa là hãy chấp hành mệnh lệnh của
Ngài theo khả năng và từ bỏ những điều Ngài nghiêm cấm theo khả năng, bởi lẽ
Allah (swt) không bắt bất cứ linh hồn nào
gánh vác một điều gì đó quá khả năng của nó.
{Allah không bắt một
linh hồn nào gánh vác trách nhiệm quá khả năng của nó.} (Chương 2 – Albaqarah, câu 286).
Allah (swt) phán:
{Hỡi những người có đức tin! Hãy kính sợ
Allah mà nói lời trung thực và ngay thẳng, rồi Ngài sẽ cải thiện hành động của
các ngươi và tha thứ tội lỗi cho các ngươi. Và người nào tuân lệnh Allah và
Thiên sứ của Ngài thì chắc chắn sẽ được thành công vô cùng to lớn.} (Chương 33 – Al-Ahzab, câu 70, 71).
Học giả Ibnu
Katheer nói: Allah (swt) ra lệnh bảo những người bề tôi có đức tin hãy có lòng
Taqwa (lòng kính sợ và ngoan đạo), đó là hãy thờ phượng Ngài bằng sự thờ phượng
như thể đang nhìn thấy Ngài; và Ngài ra lệnh bảo họ phải nói những lời nói
trung thực và ngay chính tức không gian dối và không bóp méo sự thật; và Ngài hứa
rằng nếu họ làm đúng như vậy thì Ngài sẽ ban thưởng cho họ bằng cách Ngài sẽ cải
thiện hành động của họ, tha thứ tội lỗi đã qua của họ cũng như những tội lỗi có
thể họ lỡ lầm trong tương lai và sám hối với Ngài. Và sau đó, Ngài phán: {Và người nào tuân lệnh Allah và Thiên sứ của
Ngài thì chắc chắn sẽ được thành công vô cùng to lớn},sự thành công vô cùng to lớn ở đây có nghĩa là được Ngài
cứu rỗi khỏi Hỏa Ngục khổ ải và đau đớn và được Ngài thu nhận vào Thiên Đàng,
nơi của cuộc sống tốt đẹp vĩnh hằng với niềm hạnh phúc bất tận.
Allah (swt) phán:
{Và ai kính sợ Allah thì Ngài sẽ mở cho y một
lối thoát, và Ngài sẽ ban phát bổng lộc cho y theo cách mà y không thể ngờ tới.} (Chương 65 – Attalaq, câu 2, 3).
Nói về câu
Kinh này, học giả Ibnu Katheer nói: Ai
kính sợ Allah (swt) tức luôn làm những gì Ngài sai bảo và từ bỏ những gì
Ngài ngăn cấm thì Ngài sẽ mở cho y một lối thoát (cách giải quyết vấn đề khi gặp
khó khăn và trở ngại) đồng thời Ngài sẽ ban bổng lộc Rizqi cho y theo cách mà y
không thể ngờ tới được tức theo cách mà y không hề nghĩ tới trong tư tưởng cũng
như trong suy nghĩ của mình rằng nó sẽ xảy đến. Trong Musnad của Imam Ahmad có ghi lại: Ông Ibnu Abbas thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:
“Ai Istighfaar (nói Astaghfirullah – Bề tôi
cầu xin Allah tha thứ) nhiều thì Allah sẽ xua tan mọi ưu phiền, mở lối thoát
cho mọi điều khó khăn và nan giải, và Ngài sẽ ban bổng lộc cho y theo cách mà y
không ngờ tới.” (Ahmad).
Allah
(swt) phán:
{Này hỡi những người
có đức tin! Nếu các ngươi kính sợ Allah, Ngài sẽ ban cho các ngươi tiêu chuẩn để
phân biệt, và Ngài sẽ giải tỏa các ngươi khỏi những việc làm tội lỗi và Ngài sẽ
tha thứ tội lỗi cho các ngươi. Bởi Allah là Đấng có vô vàn thiên ân vĩ đại.} (Chương 8 – Al-Anfal, câu 29).
Học giả Ibnu Ishaaq nói: Tiêu chuẩn để phân biệt có
nghĩa tiêu chuẩn để phân biệt giữa điều chân lý và không chân lý, giữa điều phải
và điều sai trái.
Học giả Ibnu Katheer nói về câu Kinh này: Quả thật, ai
kính sợ Allah (swt) bằng cách thực hiện các mệnh lệnh
của Ngài, từ bỏ những điều Ngài ngăn cấm thì Ngài sẽ phù hộ cho người đó biết
phân biệt được giữa lẽ phải và sai trái. Và đó là nguyên nhân để Ngài phù hộ
cho y luôn được thành công và luôn có lối thoát tốt đẹp cho mọi vụ việc trong
cuộc sống thế gian, và là nguyên nhân để Ngài ban cho y sự hạnh phúc ở Đời Sau.
Ngoài những câu Kinh mà tác giả nêu ra từ chủ đề Taqwa
thì trong Qur’an còn rất nhiều câu Kinh khác nói về vấn đề này. Và những bài học
rút ra từ các câu Kinh mà tác giả đã nêu trên được chốt lại như sau:
-
Người bề tôi phải có Taqwa đối với Allah (swt) bằng lời nói và hành động.
-
Lòng Taqwa là nguyên nhân của sự thành công: được giải
thoát khỏi những khó khăn và gặt hái được bổng lộc Halal.
- Người bề tôi nào luôn có lòng Taqwa thì Allah (swt) sẽ để trong tâm trí của y một thứ ánh sáng giúp y nhận thức và ngộ ra đâu là điều đúng, lẽ phải và đâu là điều sai và không chân lý. Và điều lớn lao hơn hết do sự Taqwa mang lại đó là được Allah (swt) tha thứ tội lỗi, được Ngài cứu rỗi khỏi Hỏa Ngục và được Ngài thu nhận vào Thiên Đàng hạnh phúc.
Hadith 69: Ông Abu Huroiroh thuật lại: Có lời
hỏi Thiên sứ của Allah (saw): Thưa Thiên sứ của Allah, ai là
người cao quý nhất trong nhân loại? Thiên sứ của Allah (saw) nói:
“Người kính sợ Allah nhất”
Các
vị Sahabah nói: Chúng tôi không hỏi về điều đó. Thiên sứ của Allah (saw) nói:
“Yusuf, vị Nabi của Allah, con trai vị Nabi
của Allah con trai của vị Nabi của Allah con trai của vị Khaleel của Allah”.
Các
vị Sahabah nói: Chúng tôi không hỏi về điều đó. Thiên sứ của Allah (saw) nói:
“Thế
các ngươi hỏi Ta về các bộ tộc Ả Rập ư? Những người tốt nhất trong thời
Jahiliyah là những người tốt nhất trong Islam nếu họ là người thông hiểu giáo
lý” (Albukhari,
Muslim).
* Bài học từ Hadith:
- Người cao
quý và tốt đẹp nhất trong nhân loại ở nơi Allah (swt) là người có lòng
Taqwa hơn hết; và ai kính sợ Allah (swt) nhiều hơn trên thế gian thì vào Đời Sau sẽ là người có địa
vị cao hơn ở nơi Allah (swt). Đây là tiêu chuẩn về sự cao quý và tốt đẹp ở nơi Allah (swt) như Ngài đã phán:
{Này hỡi nhân loại, quả thật TA (Allah) đã tạo
hóa các ngươi từ một người nam và một người nữ và làm cho các ngươi thành quốc
gia và bộ lạc để các ngươi nhận biết lẫn nhau. Quả thật, sự cao quý của các
ngươi ở nơi Allah là lòng kính sợ và ngoan đạo của các ngươi. Quả thật, Allah
là Đấng Thông Lãm và Am Tường mọi sự việc.} (Chương 49 – Al-Hujurat, câu 13).
- Con người
nên tự hào về cha ông của mình khi nào họ là những người kính sợ Allah (swt) và y sẽ là người
cao quý nếu như y đi theo con đường của họ.
- Còn nếu nói
về tiêu chuẩn tốt đẹp và cao quý ở bề ngoài thì đó là kiến thức hiểu biết về
giáo lý Islam. Ai hiểu biết giáo lý nhiều thì đó là hồng phúc và cao quý mà
Allah (swt) dành cho người đó. Allah (swt) phán:
{Allah sẽ nhấc cao những người có đức tin
trong các ngươi và những ai được ban cho kiến thức lên địa vị và cấp bậc cao.
Và Allah hiểu rõ những gì các ngươi làm.} (Chương 58 – Al-Mujadalah, câu 11).
Và Thiên sứ của
Allah (saw) nói:
“Ai mà Allah muốn cho điều tốt đẹp thì
Ngài sẽ cho người đó thông hiểu giáo lý trong tôn giáo (Islam)” (Albukhari, Muslim).
Hadith 70: Ông Abu Sa’eed Al-Khudri thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) nói:
“Quả
thật, cuộc sống trần gian là sự ngọt ngào và xanh tươi, và Allah đã cho các
ngươi làm đại diện trông coi trong đó và Ngài luôn theo dõi hành động của các
ngươi. Bởi thế, các ngươi hãy coi chừng và cẩn thận với cuộc sống trần gian và
các ngươi hãy coi chừng và cẩn thận với phụ nữ, bởi quả thật điều Fitnah đầu
tiên xảy ra cho người dân Isra’il là ở vấn đề phụ nữ.” (Muslim).
* Giải thích sơ lược về Hadith:
Thiên sứ của
Allah (saw) cho biết rằng thế giới trần tục này có nhiều sự cám dỗ,
nó giống như một khu vườn xanh tươi với hoa quả ngon ngọt làm cho những con bướm,
các loài ông và côn trùng không sao cưỡng lại. Cho nên, Người (saw) khuyên những người
có đức tin hãy cẩn trọng với những cám dỗ của thế gian đừng để nó lôi kéo khỏi
con đường của Allah (swt), và điều cám dỗ mạnh mẽ nhất trong trần gian là phụ nữ;
vì phụ nữ là nguyên nhân đầu tiên gây ra Fitnah cho người dân Isra’il.
Fitnah có
nghĩa là sự lầm lạc, sự thử thách, tai ách và tội lỗi.
* Bài học từ Hadith:
- Người bề tôi
có đức tin nên kính sợ Allah (swt) khi sống trên thế gian này bởi nhiều sự cám dỗ khó cưỡng
lại của nó và bởi con người được tạo ra vốn yếu đuối tức dễ sa ngã vào con đường
trái lệnh Allah (swt) khi sống trên gian này. Chính vì lẽ này, Thiên sứ của
Allah (saw) nói:
“Trần gian là ngục tù của người có đức
tin nhưng là thiên đường của người vô đức tin.” (Muslim).
- Điều cám dỗ
khó cưỡng nhất trong thế giới trần gian là chính là phụ nữ, và đây là điều
không ai có thể phủ nhận. Nên người bề tôi có đức tin phải luôn cẩn trọng và
nên tránh xa những điều dẫn đến những hành vi Haram đối với phụ nữ.
Hadith 71: Ông Ibnu Mas’ud thuật lại rằng Thiên sứ của Allah (saw) thường cầu nguyện:
“Lạy Allah, bề tôi cầu xin Ngài sự hướng
dẫn, lòng Taqwa, sự trong sạch khỏi những điều Haram và sự giàu có” (Muslim).
* Bài học từ Hadith:
Đây là lời
nguyện cầu mà Nabi của chúng ta thường cầu nguyện Allah, Người cầu xin Allah (swt) những thứ người bề
tôi cần phải có. Người bề tôi nên thường xuyên cầu xin lời cầu nguyện này để được
Allah (swt) phù hộ điều tốt đẹp ở Đời này và sự thành công ở Đời Sau.
Và cầu nguyện lời Du-a này cũng là cách làm theo Sunnah của Thiến sứ (saw); ai làm theo
Sunnah của Người sẽ được ban thưởng nơi Allah (swt).
Hadith 72:Ông Abu Tarif Ady bin Hatim Atta-i thuật lại: Tôi đã nghe Thiên sứ của Allah (saw) nói:
“Ai
thề thốt dưới hình thức Yamin rồi thấy điều khác có sự Taqwa đối với Allah hơn
thì hãy đến với điều Taqwa đó” (Muslim).
* Giảng giải sơ về Hadith:
Thiên sứ của
Allah (saw) muốn nói rằng ai
thề làm một điều gì đó hay từ bỏ một điều gì đó nhưng sau đó y thấy điều khác tốt
đẹp hơn trong việc kính sợ Allah
(swt) thì y hãy thực hiện
điều đó và chịu phạt Kaffa-rah Yamin.
Hình thức
Kaffa-rah Yamin được nói trong lời phán của Allah (swt):
{Để chuộc tội, phải thực hiện Kaffarah và đó
là nuôi ăn mười người nghèo theo mức lượng trung bình mà các ngươi dùng để nuôi
gia đình hoặc may quần áo cho họ, hoặc giải phóng một người nô lệ. Tuy nhiên, nếu
người nào có điều kiện (cho các việc làm đó) thì phải nhịn chay ba ngày liên tục.
Đó là cách Kaffarah Yamin cho các lời thề nghiêm trọng mà các ngươi đã phạm.
Các ngươi hãy coi chừng lời thề của các ngươi. Allah giải thích rõ các Lời mặc
khải của Ngài để may ra các ngươi biết tạ ơn.} (Chương 5 – Al-Ma-idah, câu 89).
*
Bài học từ Hadith:
- Phải luôn
kính sợ Allah (swt) trong mọi vấn đề.
- Ai định làm
một gì đó trái lệnh Allah (swt) thì chớ làm, và nếu ai thề làm điều đó thì hãy dùng hình
thức Kaffa-rah Yamin và không làm điều trái lệnh.
Hadith 73: Ông Abu Uma-mah Sudai bin Ajlaan Al-Ba-hily thuật lại: Tôi đã nghe Thiên sứ
của Allah (saw) nói khi Người thuyết giảng trong bài Khutbah chia tay:
“Các
ngươi hãy kính sợ Allah Thượng Đế của các ngươi, hãy thực hiện năm lễ nguyện Salah của các
ngươi, hãy nhịn chay tháng của các ngươi, hãy lấy tài sản của các ngươi xuất
Zakah, và hãy vâng lời người lãnh đạo của các ngươi, thì các ngươi sẽ vào Thiên
Đàng của Thượng Đế các ngươi.” (Tirmizdi).
* Bài học từ Hadith:
- Lòng Taqwa
là nền tảng và cơ sở cho mọi việc làm, Taqwa là điều kiện để được vào Thiên
Đàng.
- Việc tuân thủ theo cấp lãnh đạo, những người có đức tin trông coi vụ việc của người Muslim, là điều bắt buộc đối với tín đồ Muslim; tuân thủ ở đây là tuân thủ theo đường lối của Islam chứ không tuân thủ trong việc làm trái lệnh Allah (swt) và Thiên sứ của Ngài (saw).