Chương 60: Tử tế, rộng lượng và hào hiệp trong chi tiêu

Tử tế, rộng lượng và hào hiệp trong chi tiêu vì con đường chính nghĩa của Allah chứng tỏ niềm tin nơi Ngài

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và bất cứ của cải nào mà các ngươi chi dùng (cho chính nghĩa của Allah) thì sẽ được Ngài hoàn lại.} (Chương 34 – Saba’, câu 39).

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và những gì các ngươi chi dùng cho điều thiện tốt thì thật ra đó là những thứ các ngươi chi dùng cho chính bản thân các ngươi; và những gì các ngươi chi dùng là chỉ nhằm làm hài lòng Allah; và những gì các ngươi chi dùng cho điều thiện tốt thì nó sẽ được (Allah) trả lại cho các ngươi và chắc chắn các ngươi sẽ không bị đối xử thiệt thòi bất cứ thứ gì.} (Chương 2 – Albaqarah, câu 272).

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và bất cứ vật tốt nào mà các ngươi chi dùng làm từ thiện thì quả thật Allah đều biết rõ.} (Chương 2 – Al-Baqarah, câu 273).

Hadith 541: Ông Ibnu Mas’ud thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Chớ ghen tị với ai đó (mong ước được giống như ai đó) ngoại trừ hai hạng người: một người được Allah ban cho của cải, tài sản và y đã chi dùng cho điều chân lý; và một người được Allah ban cho sự khôn ngoan (kiến thức) và y đã thực hành theo sự khôn ngoan đó và truyền dạy nó lại cho người.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Ghen tị là bản chất xấu bị nghiêm cấm trong Islam nhưng ghen tị mang ý nghĩa mong ước được giống như ai đó phúc đức và đạo hạnh thì được phép.

- Hadith khẳng định cái phúc của sự giàu có nếu như sự giàu có không bị vây hãm bởi sự keo kiệt và ích kỷ.

- Hadith kêu gọi người tín đồ chi dùng tài sản cho con đường chính nghĩa của Allah.

- Hadith đề cao kiến thức (giáo lý) và kêu gọi người có kiến thức truyền dạy lại cho thiên hạ.

Hadith 542: Ông Ibnu Mas’ud thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Mỗi người các ngươi yêu thích tài sản của người kế thừa của y hơn tài sản của bản thân”.

Các vị Sahabah nói: Thưa Thiên Sứ của Allah, tất cả chúng tôi đều yêu thích tài sản của mình nhất. Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Quả thật tài sản của y là những gì y đã gửi đi trước còn tài sản của người kế thừa của y là những gì y giữ lại.” (Albukhari).

* Giải thích một số nội dung:

“Những gì đã gửi đi trước” ý nói những tài sản đã chi dùng, đã tiêu xài: đã Sadadah, đã ăn, đã mặc, v.v, giống như Thiên Sứ của Allah đã nói trong một Hadith khác:

 “Con của Adam (con người) thường nói: tài sản của tôi, của cải của tôi! Nhưng này hỡi con của Adam, tài sản và của cải của ngươi chẳng có gì ngoại trừ những gì ngươi đã ăn rồi tiêu hóa hết hoặc những gì ngươi đã mặc rồi cũ rách hoặc những gì ngươi đã chi dùng làm Sadaqah thì nó vẫn còn.” (Muslim).

 “Còn những gì y giữ lại” ý nói những tài sản chừa lại, chưa dùng, không muốn dùng, chỉ muốn cất giữ và giấu kỹ.

* Bài học từ Hadith

- Hadith muốn nhắc người tín đồ rằng phần tài sản mà chúng ta đã tiêu xài, đã chi dùng thì đó đích thực là tài sản của chúng ta; còn phần tài sản chúng ta chừa lại, chúng ta cất kỹ, chúng ta không dùng và chưa dùng thì nó đích thực không phải tài sản của chúng ta mà là tài sản của những ai được quyền thừa kế tài sản của chúng ta mà thôi bởi vì khi chúng ta chết đi, chúng ta phải bỏ lại tất cả tài sản đó cho họ.

- Hadith kêu gọi người tín đồ tránh keo kiệt, phải chi dùng cho bản thân, đặc biệt là chi dùng cho bản thân ở cõi Đời Sau tức làm Sadaqah.

Hadith 543: Ông ‘Adi bin Hatim thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Các ngươi hãy sợ Hỏa Ngục và cho dù chỉ với một nửa quả chà là khô” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith kêu gọi người tín đồ nên làm Sadaqah cho dù chỉ là một thứ gì đó ít ỏi và nhỏ nhoi bởi vì ân phước của việc làm Sadaqah rất lớn.

Hadith 544: Ông Jabir thuật lại: Thiên Sứ của Allah chưa bao giờ nói không với những ai hỏi xin Người bất cứ điều gì. (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho thấy sự rộng lượng của Thiên Sứ và kêu gọi chúng ta noi gương Người trong việc Sadaqah.

Hadith 545: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Mỗi ngày vào mỗi sáng đều có hai vị Thiên Thần xuống, một trong hai cầu nguyện: lạy Allah xin Ngài ban phát phần lộc tốt đẹp cho người chi dùng (cho con đường chính nghĩa của Ngài), và vị kia thì cầu nguyện: lạy Allah xin Ngài ban sự tiêu tan cho người không chi dùng (cho con đường chính nghĩa của Ngài).” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith kêu gọi người tín đồ tránh keo kiệt và ích kỹ.

Hadith 546: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Allah phán: này con của Adam (con người) hãy chi dùng (cho con đường chính nghĩa của TA), ngươi sẽ được ban bổng lộc nhiều thêm.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết rằng nếu con người muốn được nhiều bổng lộc thì y phải luôn chi dùng cho con đường chính nghĩa của Allah.

Hadith 547: Ông Abdullah bin Amru bin Al-Ass t thuật lại: Một người đàn ông đã hỏi Thiên Sứ của Allah việc làm nào tốt nhất trong Islam thì Người nói:

 “Nuôi ăn (Sadaqah, quà tặng, tiếp đãi khách, ...) và cho Salam đến những ai quen và không quen.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith kêu gọi đến việc làm từ thiện và chào Salam đến mọi người để tao sự gắn kết giữa các trái tim với nhau.

Hadith 548: Ông Abdullah bin Amru bin Al-Ass thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah nói:

 “Có 40 công đức, công đức cao nhất là biếu tặng con dê sữa, ai làm một điều trong 40 công đức đó bằng niềm hy vọng được ban cho ân phước và tin vào lời hứa ban ân phước của (Allah) thì Allah sẽ thu nhận y vào Thiên Đàng.” (Albukhari).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết có rất nhiều hình thức làm Sadaqah và ai làm Sadaqah bằng lòng thành tâm vì Allah thì sẽ được vào Thiên Đàng của Ngài.

Hadith 549: Ông Abu Uma-mah Sudai bin ‘Ajlaan thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah nói:

 “Này con cháu Adam (con người), quả thật việc ngươi chi dùng những hồng phúc (cho con đường chính nghĩa của Allah) là điều tốt cho ngươi còn việc người giữ lại (phần hồng phúc) là điều xấu cho ngươi, tuy nhiên, ngươi không bị khiển trách cho việc ngươi giữ lại hồng phúc vừa đủ (cho ngươi và gia đình của người), và ngươi hãy bắt đầu việc chi dùng (cho con đường chính nghĩa của Allah) đối với gia đinh của ngươi trước tiên.Và bàn tay trên tốt hơn bàn tay dưới.” (Tirmizdi ghi lại, ông nói: Hadith tốt và xác thực).

* Bài học từ Hadith

- Hadith kêu gọi đến sự bố thí và tránh ăn xin.

 

Hadith 550: Ông Anas bin Malik thuật lại: Bất cứ khi nào Thiên Sứ của Allah được hỏi xin bởi ai đó có lòng muốn vào Islam thì Người đều cho. Quả thật, một người đàn ông đến hỏi xin Người và Người đã cho người đó cả một thung lũng cừu. Người đàn ông trở về với người dân của y bảo: này hỡi mọi người, các người hãy vào Islam bởi quả thật Muhammad cho mà không sợ nghèo. Và cho dù có một số người vào Islam chỉ vì ham muốn vật chất của cõi trần nhưng không lâu sau thì Islam lại trở thành thứ yếu quý đối với họ hơn cả cõi trần và mọi thứ trong đó. (Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho thấy được phép dùng tiền Zakah và tiền từ Baitul-mal (nguồn ngân quỹ Islam) phân phát cho những người Muallaf. Những người Muallaf gồm 3 nhóm:

1. Những người Muslim mới cải đạo, đức tin Iman của họ vẫn còn yếu chưa được vững chắc.

2. Những người không phải Muslim nhưng có thiện chí với Islam.

3. Những người không phải Muslim thường gây điều xấu cho người Muslim, đưa cho họ tiền Zakah hoặc tiền từ Baitul-mal là nhằm ngăn sự gây hại của họ cho những người Muslim.

- Quả Hadith, chúng ta thấy rằng Thiên Sứ của Allah rất hiểu tâm lý của con người, Người biết điều trị và làm cho những trái tim chống Islam quay lại yêu thương Islam, làm cho những trái tim yêu thích cuộc sống trần gian quay lại yêu thích cuộc sống Đời Sau.

Hadith 551: Ông Umar thuật lại: Có lần, Thiên Sứ của Allah phân phát một số tiền. Tôi đã nói với Người: Thưa Thiên Sứ của Allah, tôi thấy những người này đáng được Người phân phát hơn những người kia? Thiên Sứ của Allah nói:

 “Quả thật họ hỏi xin Ta với ý nghĩa nếu Ta đáp lại thì họ chứng tỏ Ta yêu quý họ còn nếu Ta không đáp lại thì họ họ cho Ta là keo kiệt và hẹp hòi; nhưng Ta không phải là người keo kiệt, hẹp hòi.” (Muslim)

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho thấy Thiên Sứ của Allah là người mang phẩm chất đạo đức tốt đẹp, Người luôn kiên nhẫn và chịu đựng trước những thái độ và hành động của những người thiếu hiểu biết.

- Hadith phê phán sự cố nài trong việc hỏi xin.

- Hadith kêu gọi người tín đồ làm Sadaqah để cảm hóa các trái tim trở nên tràn ngập đức tin Iman.

Hadith 552: Ông Jubair bin Mu’tim thuật lại: Trong lúc tôi cùng với Thiên Sứ của Allah (saw) đang trên đường trở về từ trận chiến Hunain thì những người thuộc dân sa mạc ùa đến hỏi xin Người, họ ồ ạt ùa đến dồn Người vào một bụi cây gai và một số người đã giất lấy cả chiếc áo khoác của Người (bị vướng vào bụi cây gai đó). Người đứng lại và nói:

 “Các người hãy đưa chiếc áo khoác lại cho Ta, nếu Ta có số lượng con lạc đà bằng với số lượng của bụi cây gai này thì chắc chắn Ta sẽ chia hêt cho tất cả các người rồi chắc chắn các người sẽ không thấy ở Ta có sự keo kiệt, dối trá và hèn nhát.” (Albukhari).

* Hunain là một thung lũng nằm cách Makkah 20 km, nơi từng xảy ra cuộc chiến được gọi là trận chiến Hunain vào năm thứ 8 hijri sau khi chinh phục được Makkah.

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho thấy những bản chất xấu: keo kiệt, dối trá và hèn nhát, và vị Imam của Islam không nên có những bản chất này.

- Hadith cho thấy sự kiên nhẫn cũng như bản chất rộng lượng của Thiên Sứ.

- Hadith là bằng chứng rằng một người được phép mô tả bản thân mình với những đặc điểm đáng khen ngợi khi cần: sợ những người thiếu hiểu biết nghĩ sai; và đó không phải là sự kiêu hãnh bị khiển trách.

Hadith 553: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Tài sản sẽ không bị giảm mất từ việc làm Sadaqah, Allah gia tăng thêm danh dự cho người bề tôi có lòng vị tha và biết xí xóa, và ai khiêm tốn vì sắc diện của Allah thì Ngài sẽ nâng cao người đó lên.”

* Bài học từ Hadith

- Sadaqah không hề làm hao hụt tài sản bởi nó được Allah ban phúc và bù lại.

- Sự xí xóa, vị tha và bao dung mang lại thêm danh dự và cao quý ở nơi Allah.

- Ai càng khiếm tốn vì Allah thì địa vị của y càng được Allah nâng cao.

Hadith 554: Ông Abu Kabshah Amru bin Sa’ad Al-Anmari thuật lại rằng đã nghe Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Ta thề với Allah về ba điều mà Ta sẽ nói cho các ngươi và các ngươi hãy nhớ lấy: tài sản của người bề tôi không bị giảm mất bởi Sadaqah, người bề tôi nào bị đối xử bất công nhưng y đã kiên nhẫn chịu đựng thì Allah gia tăng danh dự cho y, và người bề tôi nào mở một cánh cửa cho việc ăn xin thì Allah sẽ mở cánh cửa nghèo khó cho y.”

“Và Ta nói cho các ngươi nghe một điều và các ngươi hãy nhớ lấy: Quả thật, trên cuộc sống trần gian này có bốn hạng người: Hạng người thứ nhất: người bề tôi được Allah ban cho tài sản và kiến thức, y ngay chính sử dụng chúng theo ý chỉ của Thượng Đế của y, với tài sản y đến được nơi lòng thương xót của Ngài và với kiến thức y nhận thức được Allah một cách đúng đắn; đây là hạng người có vị trí tốt nhất (ở nơi Allah). Hạng người thứ hai: người bề tôi được ban cho kiến thức những không được ban cho tài sản bổng lộc, y có tâm niệm chân thành, y nói nếu mình có tài sản bổng lộc mình sẽ làm giống người đó (thuộc hạng người thứ nhất), đó là tâm niệm của y nhưng y và người đó đều được ân phước như nhau. Hạng người thứ ba: người bề tôi được Allah ban cho tiền tài bổng lộc nhưng không được ban cho kiến thức, y lãng phí tiền tài bổng lộc một cách không có kiến thức, y không ngay chính trong việc sử dụng nó theo ý chỉ của Thượng Đế của y, y không đến được với lòng thương xót của Ngài và y cũng không nhận thức đúng đắn về Ngài, đây là người có vị trí tệ nhất ở nơi Allah. Hạng người thứ tư: người bề tôi không được Allah ban cho tiền tài bổng lộc cũng không được Ngài ban cho kiến thức, y nói nếu mình có tiền của chắc chắn mình sẽ làm giống như người đó (người thuộc hạng người thứ ba), đó là sự định tâm của y nhưng tội của y và người đó giống nhau.” (Tirmizdi ghi lại và ông nói hadith tốt và xác thực).

* Bài học từ Hadith

- Hadith muốn nói rằng người giàu có ngoan đạo là người ân phúc nhất.

- Hadith kêu gọi đến với kiến thức và thực hành bằng sự chân tâm.

- Không có kiến thức và thiếu sự hiểu biết sẽ dẫn lối vào con đường haram.

Hadith 555: Bà ‘A-ishah thuật lại: Thiên Sứ của Allah giết một con cừu và phân phát cho mọi người. Sau đó, Thiên Sứ của Allah nói: “Còn gì từ con cừu không?”. Bà nói: Không còn gì ngoài phần vai của nó. Thiên Sứ của Allah nói: “Tất cả đều còn ngoại trừ phần vai của nó.” (Tirmizdi ghi lại và ông nói Hadith tốt, xác thực).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết những gì đem đi Sadaqah thì còn (tức sẽ tìm thấy ở nơi Allah) và những gì đã sử dụng thì đã hết.

- Hadith kêu gọi tín đồ nên nhiều Sadaqah.

Hadith 556: Bà Asma’ con gái của ông Abu Bakr Siddeeq thuật lại: Thiên Sứ của Allah nói với tôi:

 “Chớ đừng tích trữ thái quá để rồi Allah ngưng ban hồng phúc.” (Muslim).

Có nghĩa là ai quá keo kiệt, chỉ cử tích lũy và cất giữ tiền của không chịu tiêu xài thì Allah sẽ không ban bổng lộc cho nữa.

* Bài học từ Hadith

- Hadith bảo người tín đồ phải chi dùng bổng lộc của Allah ban cho, chi dùng cho cuộc sống của y trên cõi trần và cho cả cuộc sống Đời Sau.

- Hadith kêu gọi đến việc chi tiêu nhưng điều đó không có nghĩa là chi tiêu một cách hoang phí bởi Allah không yêu thương những kẻ hoang phí.

Hadith 557: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng đã nghe Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Hình ảnh người keo kiệt và hình ảnh người rộng rãi chi dùng (cho từ thiện vì Allah) giống như hình ảnh của hai người mặc hai chiếc áo giáp từ ngực lên xương đòn. Đối với người rộng rãi chi dùng cho từ thiện, khi y chi dùng thì chiếc áo giáp của y sẽ giãn ra bao phủ đến các ngón tay và các ngón chân của y; còn đối với người keo kiệt, mỗi khi y có định chi dùng cho một điều gì đó thì chiếc áo giáp của y bó chặt lại, y cố nới rộng nó ra nhưng nó giãn ra.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith muốn nói người thường xuyên làm Sadaqah thì chiếc áo giáp sẽ giãn nở ra bao trùm lấy toàn cơ thể y. Và chiếc áo giáp ở đây là hình ảnh ẩn dụ cho sự ban phúc của Allah, sự che chỡ và phù hộ của Ngài, sự che đậy Awrah và sự bảo vệ cơ thể khỏi những tai họa và điều dữ. Riêng đối với người keo kiệt, không chịu làm Sadaqah mặc dù có rất nhiều tiền của thì chiếc áo giáp của y sẽ không thể giãn nở ra tức y sẽ không được Allah ban phúc, không được Ngài che chỡ và phù hộ, và bản thân y luôn đứng trước nguy cơ bị tai họa và điều dữ tấn công.

- Hadith như muốn nhắc nhỡ các tín đồ rằng người rộng rãi thường cảm thấy thoải mái và dễ dàng trong việc chi dùng còn người keo kiệt lúc nào cũng cảm thấy khó khăn và trở ngai mỗi khi muốn tiêu xài một thứ gì đó, đặc biệt là sự tiêu xài cho từ thiện vì Allah.

Hadith 558: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng đã nghe Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Ai Sadaqah với một quả chà là khô từ nguồn bổng lộc tốt lành (Halal) – Allah chỉ chấp nhận những thứ tốt lành – và được Allah chấp nhận bằng cánh tay phải của Ngài thì Ngài sẽ nuôi dưỡng nó cho chủ nhân của nó giống như một ai đó trong các ngươi nuôi dưỡng và chăm sóc chú ngựa con của mình, Ngài nuôi dưỡng nó cho tới khi nó to lớn như một quả núi.” (Albukhari, Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Hadith cho biết rằng Allah chỉ chấp nhận việc làm Sadaqah từ nguồn bổng lộc Halal.

- Hadith cho biết rằng một khi người bề tôi thành tâm Sadaqah vì Allah thì Ngài sẽ chấp nhận, và khi Ngài chấp nhận thì Ngài sẽ nhân ân phước của việc làm Sadaqah đó lên thành quả núi to cho dù món vật Sadaqah chỉ là một quả chà là khô không đáng là gì đối với đa số người.

Hadith 559: Ông Abu Huroiroh thuật lại rằng đã nghe Thiên Sứ của Allah (saw) nói:

 “Trong lúc một người đàn ông đang bước đi trên một đồng vắng thì y nghe thấy tiếng nói trên một đám mây: hãy tưới vườn của người này (nói rõ tên của người đó). Thế rồi đám mây đó di chuyển và đổ mưa xuống tại một khu đất khô cằn, nó đổ mưa xuống thành một dòng chảy, dòng chảy đó dẫn nước vào một khu vườn. (Người đàn ông lần theo dòng chảy đến khu vườn thì thấy) một người đàn ông đứng trong vườn cố gắng tát nước vào những mảnh vườn trồng của mình. Vị khách hỏi người đàn ông chủ vườn: này người bề tôi của Allah, anh tên gì? Người chủ vườn cho biết tên và nói: Tại sao tự nhiên lại hỏi tên tôi? Vị khách nói: quả thật, hồi nãy (trước khi mưa) tôi đã nghe thấy tiếng nói trên đám mây mà nó đã đổ mưa xuống mang lại dòng nước này cho anh: hãy tưới vườn của người này, họ đã nói tên đúng tên của anh .. anh đã làm gì mà được phúc này? Người chủ vườn nói: nếu như đúng lời ông nói thì có lẽ do tôi đã làm điều này .. mỗi khi thu hoạch mùa vụ, tôi đều lấy một phần ba sản lượng mang đi Sadaqah, tôi và gia đình ăn một phần ba, một phần ba còn lại tôi chừa để gieo lại cho mùa vụ sau.” (Muslim).

* Bài học từ Hadith

- Ân phúc của những ai tìm sự hài lòng nơi Allah qua việc chi dùng cho con đường chính nghĩa của Ngài.

- Hadith khẳng định có nhóm Thiên Thần được giao nhiệm vụ di duyển những đám mây mưa đến nơi nào mà Allah muốn.

- Hadith khẳng định rằng Allah có thể cho ai đó trong loài người nghe thấy hoặc nhìn thấy những thứ ở cõi vô hình.