Ngoan đạo, từ bỏ những điều Shubhah (chưa rõ ràng, còn mập mờ, thiếu chắc chắn)
Allah, Đấng Tối Cao phán:
{Các ngươi nghĩ rằng đó là chuyện cỏn con
(không đáng là gì) nhưng đối với Allah thì là một điều hết sức trọng đại.}(Chương 24 – Annur, câu 15).
“Hết sức trong đại” có nghĩa là đối với Allah, đó là điều tội lỗi nghiêm trọng.
Câu Kinh này được mặc khải xuống về câu chuyện bịa lời vu khống và loan tin đồn
thất thiệt không đúng cho bà ‘A-ishah. Tuy nhiên, Imam Annawawi lại dẫn chứng
ra ở đây vì muốn khẳng định rằng có rất nhiều tội lỗi dù chỉ là tội nhỏ nhưng đối
với Allah thì lại rất trọng đại.
Allah, Đấng Tối Cao phán:
{Quả thật, Thượng Đế của Ngươi (Muhammad)
luôn hằng theo dõi.}(Chương 89 – Al-Fajr, câu 14).
Allah (swt) phán cho biết rằng Ngài luôn trông chừng và
theo dõi mọi việc làm của đám bề tôi của Ngài và sẽ thưởng phạt thích đáng theo
từng việc làm của họ.
Hadith 585: Ông Annu’man bin Basheer thuật lại: Tôi đã nghe Thiên Sứ của Allah nói:
“Quả thật, điều Halal đã rõ ràng và điều Haram
cũng đã rõ ràng, tuy nhiên, giữa hai điều đó vẫn còn những thứ Shubhah (chưa
rõ, còn mập mờ, thiếu chắc chắn) mà đa số người không biết (vì thiếu kiến thức
hoặc hiểu chưa thông chứ không phải do giáo luật chưa trình bày rõ). Bởi thế,
ai tránh được những thứ Shubhah thì y đã thanh sạch cho tôn giáo và danh dự của
mình; còn ai rơi vào những thứ Shubhah thì y giống như một người chăn cừu đang
thả đàn cừu của mình xung quanh vùng cấm suýt để chúng rơi vào vùng cấp (có thể
rơi vào mà y không biết). Chẳng phải mỗi vị vua điều có vùng cấm riêng, chẳng
phải vùng cấm của Allah là những điều Ngài ngăn cấm; chẳng phải mỗi cơ thể đều
có một cục thịt khi nào nó khỏe lành thì toàn cơ thể đều khỏe lành còn khi nào
nó bị hư hại thì toàn cơ thể cũng bị hư hại theo, đó chẳng phải là quả tim hay
sao?!” (Albukhari,
Muslim).
* Bài học từ Hadith
- Hadith kêu gọi người tín đồ nhận lấy những điều Halal và
tránh xa những điều Haram bởi lẽ Halal và Haram đã được trình bày rõ ràng.
- Hadith nhắc
người tín đồ nên tránh những thứ Shubhah bởi đó là sự ngoan đạo và kính sợ
Allah. Tuy nhiên, ngoan đạo và sợ Allah không phải là cứ vạch tìm những ý nghĩa
xa xôi so với ý nghĩa căn bản của sự việc để rồi biến những thứ Halal thành những
thứ Haram.
- Hadith kêu gọi
cải thiện những gì bên trong của bản thân con người, đó là trái tim.
- Hadith nhắc
nhở người tín đồ rằng nếu quá dễ dãi và hời hợt khiến bản thân cẩu thả với những
thứ Shubhah trong việc sinh hoạt đời sống, tìm kiếm kế sinh nhai cũng như trong
các sự việc khác thì vô tình người chủ thể sẽ đưa bản thân mình rơi vào những
điều Haram.
Hadith 586: Ông Anas bin Malik t thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah thấy một quả chà là
khô trên đường, Người nói:
“Nếu như Ta không sợ nó là của Sadaqah thì chắc
chắn Ta đã ăn nó rồi” (Albukhari, Muslim).
*
Bài học từ Hadith
- Một trong những giáo lý dành riêng cho Thiên Sứ của Allah
là cấm nhận của Zakah và Sadaqah. Ý nghĩa của sự việc này là nhằm để khỏi tham
của thiên hạ và sống đời sống Zuhd bởi vì người nhận của Zakah và Sadaqah có một
điều gì đó thấp hèn trong khi Thiên Sứ của Allah phải là người cao quý ở mọi
khía cạnh.
- Hadith là bằng
chứng rằng được phép tận dụng những thứ được bỏ trên đường mà thiên hạ thường
không quan tâm.
- Hadith nhắc
người tín đồ rằng một khi đã có sự ngờ vực về một điều Halal nào đó thì hãy đừng
làm điều đó. Như thế sẽ an toàn cho tôn giáo của y.
Hadith 587: Ông Annauwas bin Sim’an thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah (saw) nói:
“Đạo
đức là phẩm chất tốt, còn tội là điều làm lòng ngươi không thoải mái và ngươi
không thích để thiên hạ biết” (Muslim).
* Bài học từ Hadith
- Hadith cho thấy phẩm chất tốt đóng vai trò quan trọng
trong Islam.
- Hadith cho
thấy việc làm tội lỗi có hai đặc điểm: trong lòng không thoải mái, và ghét phơi
bày cho thiên hạ.
- Hadith muốn
nói rằng theo bản chất vốn có thì bản thân con người luôn tự cảm nhận được điều
nào đáng được khen ngợi và điều nào đáng được bị chê trách.
- Hadith khẳng
định rằng những điều xấu chưa làm hoặc chưa nói thì không bị bắt tội.
Hadith 588:Ông Wabisah
bin Ma’bad thuật lại: Tôi đến gặp Thiên
Sứ của Allah, Người nói: Ngươi đến để hỏi về đạo đức đúng không? Tôi nói: Vâng
đúng vậy. Người nói:
“Này Wabisah, ngươi hãy hỏi lòng của ngươi. Đạo
đức là những gì làm cho lòng ngươi thanh thản và thư thái, còn tội lỗi làm cho
lòng ngươi bất an và khó chịu, cho dù thiên hạ có nói rằng đó là điều được
phép.” (Ahmad).
*
Bài học từ Hadith
- Hadith cho thấy một trong những phép màu mà Allah đã ban
cho Thiên Sứ, đó là Người đã được cho biết về những điều vô hình. Trong Hadith,
Người đã biết ý định của người hỏi trước khi người đó đặt câu hỏi.
- Hadith kêu gọi
người tín đồ bỏ đi những thứ Shubhah làm cho bản thân cảm thấy hoang mang rằng
đó là Haram.
Hadith 589: Ông Abu Sirwa’ah – Uqbah bin Al-Harith thuật lại rằng ông
đã cưới con gái của ông Abu Ihab bin Aziz. Sau đó, bổng một người phụ nữ đến và
nói với ông: quả thật tôi đã cho cậu và người phụ nữ mà cậu đã cưới bú lúc còn
nhỏ. Ông Uqbah nói: Tôi không hề biết chuyện đó và bà đã không cho tôi biết. Thế
là ông Uqbah đã đi đến Madinah gặp Thiên Sứ và hỏi Người về sự việc đó thì Người
nói: “Làm thế nào mà anh vẫn có thể làm chồng của cô ta sau khi anh đã được cho
biết về điều đó?”. Vậy là ông Uqbah đã ly dị người phụ nữ đó và cô ta đã lấy chồng
khác. (Hadith do Albukhari ghi lại).
* Bài học từ Hadith
- Imam Ahamd lấy ý nghĩa bề nổi của Hadith, nói rằng việc
cho bú nuôi chỉ được xác thực bởi lời xác nhận của người vú nuôi còn lời chứng
nhận từ người khác thì không được chấp nhận. Các học giả khác thì nói: Việc
Uqbah ly dị vợ chỉ vì sự ngoan đạo, nó mang tính chất muốn được an toàn khỏi điều
Shubhah chứ không phải về luật rằng lời của một người phụ nữ được chấp nhận là
xác thực cho vấn đề vú nuôi và cuộc hôn ước trở thành vô hiệu.
- Hadith kêu gọi
người tín đồ bỏ đi những điều Shubhah, chỉ nên lấy những điều chắc chắn để được
an toàn cho tôn giáo và danh dự của mình.
Hadith 590: Ông Al-Hasan bin Ali thuật lại: Tôi đã ghi nhớ lời của Thiên Sứ (saw):
“Hãy bỏ đi những điều làm ngươi ngờ vực để đến
với điều không làm người nghi ngờ (chắc chắn và yên tâm)” (Tirmizdi ghi lại và ông nói Hadith xác
thực và tốt).
* Bài học từ Hadith
- Hadith kêu gọi người tín đồ bỏ qua những gì khiến lòng
không yên tâm vì có sự ngờ vực không biết nó Haram hay Halal, và người tín đồ
chỉ nên lấy những gì đã chắc chắn, có thế thì người tín đồ mới đảm bảo an toàn
cho tôn giáo và danh dự của bản thân.
Hadith 591: Bà ‘A-ishah thuật lại: Ông Abu Bakr Assiddeeq có một người
thanh niên nô lệ thường đi tìm Rizqi và mang về cho ông. Và ông Abu Bakr thường
ăn từ phần Rizqi mà người thanh niên đó tìm được. Có một ngày, cậu ta mang thức
ăn về và ông Abu Bakr đã ăn từ phần thức ăn đó. Cậu thanh niên nói với ông: Ông
biết thức ăn này từ đâu có không? Ông Abu Bakr nói: Nó có từ đâu? Cậu ta nói:
Trước Islam, tôi từng là một người thày bói, tôi đã từng bói cho một người, tôi
chỉ lừa người đó thôi. Nhưng giờ khi gặp lại tôi, người đó tặng tôi thức ăn này
vì hậu tạ cho lời bói trước đây của tôi. Nghe xong, ông Abu Bakr lấy tay móc cổ
họng và ói ra hết thức ăn mà ông đã ăn. (Albukhari ghi lại).
* Bài học từ Hadith
- Hadith cho thấy ông Abu Bakr là một người ngoan đạo, ông
không muốn bản thân mình dính liếu tới những gì trong thời trước Islam.
Hadith 592: Ông Nafi’a thuật lại
rằng ông Umar bin Al-Khattaab qui định cấp cho những người Muhajir (di cư từ
Makkah đến Madinah) trong đợt đầu tiên bốn ngàn Dirham nhưng ông lại quyết định
cấp cho con trai ông chỉ có ba ngàn rưỡi Dirham. Thế là có người nói với ông:
Con trai ông, cậu ta cũng nằm trong những người Muhajir đợt đầu tiên, sao ông lại
qui định cấp ít hơn? Ông Umar nói: Thật ra nó chỉ di cư theo cha của nó thôi,
nó không giống như những người tự mình di cư. (Albukhari).
* Bài học từ Hadith
- Abdullah con trai của Umar đã di cư cùng với cha và mẹ
lúc còn là một cậu bé 11 tuổi. Chính vì vậy, Umar đã không qui định cấp cho con
trai mình bằng với những người tự di cư một mình bởi vì họ phải chịu nhiều khó
khăn và thiệt hại hơn trong chuyến đi. Umar giảm bớt đi 500 Dirham của con trai
mình chỉ mang tính chất Wara’ và Ihtiyad (có nghĩa ông cho rằng như thế đúng
hơn và khỏi rơi vào điều bất công với người khác vì sự ngoan đạo và kính sợ
Allah).
- Sau Thiên Sứ
của Allah và sau Abu Bakr thì không còn một ai được biết đến là người Wara’,
Zuhd trong tiền bạc và của cải như Umar bin Al-Khattab.
Hadith 593: Ông Atiyah bin Urwah Assa’di thuật lại rằng Thiên Sứ của
Allah nói:
“Một
người bề tôi sẽ không đạt đến sự ngoan đạo cho tới khi y bỏ đi những điều không
đáng (nhưng lại có sự ngờ vực trong đó) để phòng ngừa và tránh điều dẫn đến sự
việc đáng tiếc.” (Tirmizdi ghi lại và ông nói Hadith tốt).
* Bài học từ Hadith
- Hadith kêu gọi người tín đồ nên tránh những điều Shubhah
để phong ngừa việc phải rơi vào điều Haram, và đó là một trong các dấu hiệu của
sự ngoan đạo.
- Hadith khẳng định rằng một trong những biểu hiện của lòng Taqwa (ngoan đạo, ngay chính và kính sợ Allah) là ngăn bản thân đến gần với những điều Shubhah.