Imam Tirmizdi thường được gọi Abu Ysa nhưng tên đầy đủ của ông là Muhammad bin Ysa bin Sawrah bin Musa bin Adh-Dhihak Attirmizdi Al-Bughi Assulami.
Về dòng dõi của
Imam Timizdi, đó là Assulami Al-Bughi Attirmizdi, Assulami có liên quan đến
dòng dõi Sulaim bin Mansur, một dòng tộc Ả Rập nổi tiếng, còn Al-Bughi có liên
quan đến làng Bug, nằm cách Tirmizd sáu dặm. Imam Tirmizdi sinh vào đầu năm 209
AH (824 CN) tại Tirmizd (nay là vùng Surxondaryo - Uzbekistan).
Imam Tirmizdi
ngoài việc ông được biết đến với tên thường gọi Abu Ysa thì ông còn nổi tiếng với
bút danh Hafiz Abu Ysa Tirmizdi, một học giả người mù. Một số người đã nói rằng
ông bị mù bẩm sinh, nhưng quan điểm chính xác cho việc ông bị mù là do tổn
thương về tuổi già sau các cuộc hành trình khắp nơi trong việc thu thập kiến thức và nghiên cứu học thuật của mình.
Học giả
Ibnu Katheer nói: “Có vẻ như chứng mù đã xảy ra với Tirmizdi là do sau khi ông đi
du lịch, nghe (Hadith), viết, tranh luận và biên soạn (sách Hadith).”
Imam Tirmizdi đã dành cả cuộc đời mình cho việc học và nghiên cứu Hadith.
Ông đã đi rất nhiều
nơi và học hỏi dưới sự hướng dẫn của những học giả lớn về Hadith, chẳng hạn như
Imam Al-Bukhari, người đã ảnh hưởng to lớn đến ông.
Imam Tirmizdi
đã đi đến nhiều nơi và thuật lại Hadith từ nhiều người. Ông đã đến Al-Hijaz,
Basrah, Kufah, Baghdad, Ar-Rayy và Khurasan.
Al-Hafiz
Al-Mizzi nói: “Ông ấy đã đi đến các thành phố và nghe từ rất nhiều người ở
Khurasan, Iraq, Al-Hijaz và những nơi khác”.
Người ta kể lại rằng Imam Tirmizdi đã lấy Hadith từ hơn 200 người chuyên về Hadith.
Nhiều cuộc
hành trình của Imam Tirmizdi đã giúp ông có được Isnad (chuỗi người kể chuyện)
cao. Ông lấy Hadith từ một số người thầy của cả Imam Bukhari và Imam Muslim, những
người thầy của Imam Bukhari mà Imam Muslim không kể lại và những người thầy của
Imam Muslim mà Imam Bukhari không kể lại. Không chỉ vậy, Imam Tirmizdi kể lại Hadith từ 42 người thuật
lại Hadith mà năm Imam of Hadith (Bukhari, Muslim, Abu Dawud, Annasa-i và Ibn
Majah) không hề thuật lại. Ngoài ra, ông thuật lại Hadith cùng với 5 học giả về
Hadith (Bukhari, Muslim, Abu Dawud, Annasa-i và Ibn Majah) từ cùng 9 người thuật
lại về Hadith.
Hadith không phải là kiến thức duy nhất mà Imam Tirmizdi có được, ông là một học giả bách khoa toàn thư.
Ông thông thạo các lĩnh vực kiến thức khác, chẳng hạn như
Fiqh, lịch sử Islam, ngôn ngữ Ả Rập và các ngành học thuật khác. Imam Tirmizdi
nổi tiếng vì sự hiểu biết và suy luận tuyệt vời của mình về các phán quyết Fiqh
dựa trên các Hadith.
Đại học giả
Abu Al-Hasan Annadawi nói: “Tirmizdi là người đầu tiên giảng về cái mà ngày nay
gọi là “Fiqh so sánh” và ông đã có một công lao to lớn mà cộng đồng Islam phải thừa
nhận. Những nỗ lực của Imam Tirmizdi đã cứu rất nhiều di sản Islam của các trường
học về Fiqh khỏi bị mất mát.”
Imam Tirmizdi
đã để lại cho thế giới Islam rất nhiều tác phẩm giá trị, tiêu biểu như:
Al-Jami’a Al-Mukhtasar min As-Sunan An
Rasulillah, được gọi là “Jami’aAttirmizdi”, Al-Ilal As-Sughra- Az-Zuhd, Al-Ilal
Al-Kubra, Ash-Shama-il Annabawiyyah Wa Al-Fa-da’il Al-Mustafawiyyah, Al-Asmaa
Wa Al-Kuna - Kitab Attareekh. Trong đó, “Jami’aAttirmizdi” là tác phẩm xuất sắc
của ông và nó cũng được gọi là Sunan Tirmizdi, được biên soạn sau năm 250 SCN và hoàn thành vào năm 10 Zdul-Hijjah 270 SCN.
Imam
Tirmizdi đã biên soạn bộ sưu tập “Jami’a Attirmizdi” có sự phân loại và xác minh
các Hadith. Jami’aAttirmizdi hay Sunan Tirmizdi là một tuyển tập các Hadith được
nhất trí coi là một trong sáu bộ sưu tập kinh điển quan trọng về Sunnah của
Thiên Sứ Muhammad (saw) như đã được đề cập. Nó
chứa khoảng 4400 hadith (có lặp lại) trong 46 tập. Với số lượng Hadith này, Sunan Tirmizdi là một bổ sung vô giá cho thư viện sưu tập
Hadith của bất kỳ người nào.
Imam Tirmizdi là một trong những học giả xuất sắc của Hadith, những người đã dành cả cuộc đời của họ để thuật lại và xác minh các Hadith của Thiên Sứ.
Học giả Amr bin Alak nói: “Khi Muhammad ibn Ismail Al-Bukhari qua đời, ông ấy
đã không để lại bất kỳ ai ở Khurasan như Abu Ysa (Tirmizdi), về mặt kiến thức
và sự kính sợ Allah”.
Tiêu biểu
trong số những người thầy nổi tiếng của Imam Tirmizdi gồm có: Imam Bukhari, Abu
Ishaq Attabari, Ibrahim bin Hatim Al-Harawi, Imam Muslim, Ibrahim bin Harun
Al-Balkhi và nhiều học giả lớn khác. Còn tiêu biểu cho các học trò của Imam
Tirmizdi, gồm có: Abu Al-Abbas Muhammad bin Ahmad Al-Mahbubi Al-Mirwazi, Abu
Zdarr Muhammad Bin Ibrahim Attirmizdi, Abu Muhammad Al- Hasan Al-Qattan, Abu
Hamid Ahmad bin Abdullah Al-Mirwazi, Ahmad bin Yusuf Annasa-i và những học giả
nổi tiếng khác.
Sau một cuộc đời
đầy ắp kiến thức, đi du lịch để kể về Hadith và dạy cũng như giải thích về
Hadith, Imam Attirmizdi đã qua đời vào thứ Hai ngày 13 của tháng Rajab, 279 AH
(892 CN) tại Bugh thọ 68 tuổi.
Những lời khen
ngợi của các học giả về Imam Tirmizdi. Học giả Abu Sad Al-Idrisi nói: “Muhammad
bin Ysa Attirmizdi, người mù ghi nhớ Hadith, là một trong những học giả hàng đầu
về kiến thức của Hadith. Ông đã biên soạn cuốn sách Al-Jami, At-Tawarikh và
Al-Ilal một cách thành thạo và khoa học. Ông ấy là một điển hình về sự ghi nhớ
của Hadith.”
Học giả
IbnuKatheer nói: “Abu Ysa đặc biệt nổi bật nhờ khả năng ghi nhớ các Hadith.”
Học giả Ibn
Al-Imad Al-Hanbali nói: “Ông ấy (Tirmizdi) đã vượt qua tất cả các đồng nghiệp của
mình, và là một thần đồng về khả năng ghi nhớ.”
Assam’aani
nói: “Không có gì phải bàn cãi rằng ông ấy (Tirmidhi) là Imam ở độ tuổi của ông ấy.”
Ibn Al-Athir
Al-Jazari nói:“Ông ấy là một trong những học giả nổi tiếng về khả năng ghi nhớ
của Hadith. Ngoài ra, ông ấy cũng được coi là Imam về Fiqh.”
Abu Al-Fida
nói:“Ông ấy là người ghi nhớ hàng đầu về Hadith, và ông ấy bị mù. Ông ấy là một
trong những học giả uyên thâm nổi tiếng về Hadith.”
Ibn Katheer
nói:“Ông ấy (Tirmizdi) là một trong những Imam của vấn đề này (Hadith) vào thời
của ông ấy.”
Al-Hafiz Abu
Al-Hajjaj Al-Mizzi cho biết:“Ông ấy (Tirmizdi) là một trong những Imam ghi nhớ
nổi bật (về Hadith), người mà Allah đã mang lại lợi ích cho người Muslim.”
Đó là phần sơ lược tiểu sử của Imam Tirmizdi một cách ngắn gọn.
Cầu xin Allah thương xót ông và ban thưởng cho ông tất cả những gì tốt đẹp cho những nỗ lực của ông trong việc phục vụ Sunnah của Thiên Sứ và thuật lại nó cho mọi người.
Cầu xin Allah soi sáng và hướng dẫn đám bề tôi có đức tin của Ngài, những người cố gắng đi theo Sunnah của Thiên Sứ và các vị Sahabah của Người, bởi Ngài là Đấng hướng dẫn và soi sáng tốt nhất.